اثر منگنز بر عملكرد، اجزاء عملكرد و كيفيت دانه ارقام گندم

Effects of Manganese on Yield, Yield Components, and Grain Quality of Wheat Cultivars

به منظور بررسی اثرات سولفات منگنز بر عملكرد، اجزاء عملكرد و كیفیت دانه ارقام گندم، آزمایشی در منطقه آباده به صورت كرت های یك بار خرد شده در قالب بلوك كامل تصادفی با چهار تكرار در سال زراعی 87-86 به اجرا در آمد. كرت اصلی سولفات منگنز ( در سه سطح صفر، 20 و 40 كیلوگرم در هكتار ) و كرت فرعی رقم (شامل سه رقم گندم مرودشت، شیراز و پیشتاز) بودند. نتایج نشان داد افزایش سطوح سولفات منگنز باعث افزایش معنی دار وزن خشك كل در مراحل ساقه دهی، گرده افشانی و رسیدگی فیزیولوژیك و همچنین افزایش تعداد سنبله بارور در متر مربع، تعداد دانه در سنبله بارور، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، میزان پروتئین و منگنز دانه و كاهش تعداد سنبله غیر بارور گردید. ارقام مورد مطالعه از نظر رشد رویشی، اجزاء عملكرد و عملكرد دانه اختلاف معنی داری با یكدیگر داشتند به طوری كه رقم مرودشت بطور معنی داری بیشترین ماده خشك كل را در مراحل ساقه دهی، گرده افشانی و رسیدگی فیزیولوژیك در مقایسه با سایر ارقام تولید نمود و از رشد رویشی بیشتری برخوردار بود. همچنین از نظر اجزاء عملكرد شامل تعداد سنبله بارور در متر مربع، تعداد دانه در سنبله بارور و به دنبال آن عملكرد دانه، مرودشت بهترین رقم بود و بیشترین میزان منگنز دانه را نیز داشت و رقم پیشتاز از نظر میزان ماده خشك كل، اجزاء عملكرد و عملكرد دانه پس از رقم مرودشت بود و فقط دارای بیشترین وزن هزار دانه بود. رقم شیراز نیز از نظر شاخص های رشد و عملكرد كمترین میزان تولید را به خود اختصاص داد و از نظر میزان پروتئین دانه بهترین رقم بود. بر اساس نتایج این مطالعه مصرف 40 كیلوگرم در هكتار سولفات منگنز و استفاده از گندم رقم مرودشت برای تولید گندم در شرایطی مشابه با مطالعه حاضر مناسب به نظر می رسد.

In order to study the effects of manganese sulphate on yield, yield components, and grain quality of wheat cultivars ,an experiment was conducted in a split plot layout within a randomized complete block design with four replicates in Abadeh region during 2007– 2008.Main plot was manganese sulphate (0, 20 and 40 kg h-1) and subplot was winter wheat cultivar ( including Marvdasht, Shiraz and Pishtaz).The results showed that increasing the manganese sulphate levels causes meaningful increasing in the total plant dry weight in stemming, pollination and physiologial maturity period and also increasing number of fertile heads m-2, kernel number per fertile head, 1000-kernel weight, grain yield, and grain manganese and grain protein and decreasing infertile heads. Studied cultivars had significant differences with each other from vegetative growth and yield components and grain yield so that Marvdasht cultivar meaningfully had the highest dry matter during stemming, pollination and physiological maturity period in comparison with other cultivars and also had more vegetative growth. Also from yield components including number of fertile spike m-2,number of kernel in fertile spike and following this ,Marvdasht kernel yield was the best cultivar, and had the highest grain manganese. And Pishtaz cultivar from total dry matter, yield components and grain yield was in second place after Marvdasht cultivar and had only the highest 1000-kernel weight. Shiraz cultivar had the least yielding rate from growth and yield indices and was the best cultivar from seed protein. Based on these results, it seemed appropriate to use 40 kg ha-1 manganese sulphate and Marvdasht cultivar to produce wheat under conditions similar to current study.