ارزيابي عدالت فضايي در پراكنش خدمات شهري. مطالعه‌ موردي كلان شهر تبريز

-The Assessment of Spatial Justice in the Distribution of Urban Services. Case Study: Tabriz Metropolis

سرآغاز عدالت اجتماعی ریشه در عدالت فضایی و محیطی دارد. با توجه به این­كه خدمات شهری به مثابه­ی نوعی كالای عمومی محاسبه می­شود كه برآورد و مكان­یابی صحیح آن­ها در حوزه­ مدیریت شهری است؛ بنابراین نمی‌توان بخشی از جامعه شهری را از آن محروم كرد. محرومیت از این خدمات یا دسترسی به آن­ها با هزینه­ی بیشتر، توان و امكانات بخشی از جامعه را كه معروض این بی‌عدالتی شده است در یك رقابت نابرابر مستحیل می‌كند. كلان‌شهر تبریز همچون اغلب شهرهای بزرگ كشور بستر نابرابری فضایی مناطق از بهره‌مندی از خدمات عمومی شهری است. بنابراین در این تحقیق مناطق شهرداری تبریز از منظر خدمات عمومی مورد بررسی قرار می­گیرد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. در این راستا پس از تعیین شاخص‌ها، مناطق شهرداری تبریز با استفاده از مدل تاپسیس فازی، سطح‌بندی شد و الویت­های برنامه‌ریزی برای هر منطقه با توجه هر شاخص ارائه شد. نتایج تحقیق حاكی از آن است كه شهر تبریز از سطح عدالت فضایی مناسبی در پراكنش این خدمات برخوردار نیست. منطقه­ی 2 در شرایط مطلوبِ  كاملاً برخوردار قرار دارد در حالی كه مناطق 4 و 10 از این شرایط برخوردار نیستند. مناطق شهری 8، 5 و 6 در محدوده­ی طبقه‌بندی برخوردار و مناطق 3، 1 و 7 نیمه برخوردار می‌باشند. این مسایل، توجه­ی ویژه­ای را در پراكنش خدمات در دو منطقه­ی 4 و10 - كه حدود یك سوم جمعیت را در خود جای داده‌اند- می­طلبد. بنابراین مدیریت شهری تبریز نیازمند توجه به مناطق محروم در شاخص‌های مرتبط است.

Beginning of social justice is rooted in spatial and environmental justice. Regard that urban services are considered as a public facilities which their exact estimate and location are within the legitimate authority of the State and urban Management so it cannot be deprived from part of urban society. Deprivation of these services, or access to them with more spending, power and amenities of a part of the community who suffered from this injustice, integrates into an unequal competition. Tabriz metropolitan, like most of the large cities, is the context of spatial inequality in urban areas in utilizing of the public utilities. Therefore, in this research, Tabriz zones municipalities were analyzed from the perspective of public service. The research method is descriptive–analytical. In this regard after determining the indicators, Tabriz zones municipalities were graded by using TOPSIS-Fuzzy technique and, planning priorities for each zone were presented according to each indicator. The results show that Tabriz city in the context of distribution of these services is not in an appropriate spatial justice level. Zone 2 is in fully rich level, while regions 4 and 10 are in fully poor level. Zones 8, 5, 6, are in fairly rich level. Zones 3, 1 and 7 are in fairly poor level. Zones 8, 5, 6, are in fairly rich level. Zones 3, 1 and 7 are in fairly poor level. This issue need more attention in distribution of services in zone 4 and 10 which accommodate about one-third of Tabriz’s population. Therefore Tabriz urban management requires paying attention to deprived areas in related indicator.