اولويت بندي نياز به خدمات بهداشتي درماني محلات حاشيه‏نشين شهر مشهد بر اساس سيستم پشتيباني فضايي چند معياره (MC-SDSS)

Priority of Health Needs of Informal Settlements in Mashhad City Based on Multiple Criteria Spatial Decision of Supporting System

شهر مشهد با 8 پهنه عمده، شامل 42 محله حاشیه‏نشین، براساس آمار 1385 دارای 804000 نفرجمعیت و 6354 هكتار وسعت است كه به ترتیب 33 و 22 درصد از جمعیت و وسعت شهر مشهد را در بردارد. ارزیابی شاخص‌های بهداشتی درمانی در این مناطق حاكی از وضعیت بسیار نامطلوب آن است. به گونه‏ای كه سرانه تخت بیمارستان 8040، داروخانه 16090، داروخانه شبانه‏روزی و پایگاه اورژانس 134079 و درمانگاه 73174 نفر است. با توجه به وسعت بالا و تعدد محلات، تعیین برنامه زمان‏بندی اجرایی به منظور توسعه و تجهیز خدمات درمانی در این محلات ضروری است. اولویت‏بندی محلات براساس نیاز آنها به خدمات درمانی گامی مهم در خصوص تحقق این هدف است. براین اساس در این مطالعه با طرح این فرضیه كه، به نظر می‏رسد اولویت محلات حاشیه‏نشین شهر مشهد از نظر بهره‏مندی و توسعه خدمات بهداشتی درمانی با یكدیگر متفاوت است، با استفاده از روشهای مبتنی بر سیستمهای پشتیبانی فضایی چند معیاره (MC-SDSS) و تركیب آن با سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و بهره‏گیری از شاخص‌های جمعیت و فاصله به خدمات درمانی، این مهم به انجام رسیده است. مزیت این روش تلفیق روشهای آماری با سیستم اطلاعات جغرافیایی و فضایی كردن نتایج است. یافته‏ها نشان می‏دهد كه محلات حاشیه نشین شرایط نامناسبی را از نظر دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی دارند و در بین این محلات، محله گلشهر، شهرك شهید رجایی و بازه شیخ دارای اولویتهای نخست نیاز به خدمات بهداشتی درمانی در شهر مشهد می‏باشند. لذا جهت ارتقای شرایط بهداشتی درمانی محلات ضرورت اتخاذ رویكردهای كوتاه مدت (تدوین طرح جامع توسعه خدمات بهداشتی درمانی محلات حاشیه‌نشین) و میان‌مدت (احداث فضاهای مورد نیاز نظیر بیمارستان و درمانگاه شبانه روزی) ضروری است

Mashhad city, with 8main zones and 42 Informal settlements neighborhoods, according to 2006 census has population of 804000 in 6354 hectares. That order consists of 33% and 22% of the population and area this city. Health indicators in these areas have highly undesirable condition. For example, per capita indicator for hospital bed is 8040, for pharmacy is16090, for emergency service is 134079, and for the clinic is 73174. Due to a high extent and frequency neighborhoods, the program executive scheduling is essential to develop health services in these neighborhoods. Prioritize the Neighborhoods based on their need to health care is an important step in realizing this goal. In this study using space-based systems to support multi-criteria (MC-SDSS) and indices of population and distance to health care, this has been done. Advantage of this method is combining GIS and statistical techniques with together. The findings show that Golshahr, Shahrak Shahid Rajai and Baze Shikh neighborhoods have first priority to the health services are in Mashhad. So it is necessary to improve the health condition of these villages and to get short term point of views (providing comprehensive plan to develop health services in villages) and to get medium period (providing spaces like hospital and health centre)