رفتارهاي خودمراقبتي و عوامل مرتبط با آن در زنان مبتلا به ديابت نوع 2

Self-care Behaviors and Related Factors in Women with Type 2 Diabetes

مقدمه: تبعيت از رفتارهاي خودمراقبتي به منظور پيشگيري از عوارض ديابت و بهبود كيفيت زندگي امري ضروري است. هدف پژوهش حاضر، بررسي رفتارهاي خودمراقبتي و عوامل مرتبط با آن در زنان مبتلا به ديابت نوع 2 بود. مواد و روش‌ها: در مطالعه‌ي مقطعي، توصيفي ـ تحليلي حاضر 140 بيمار زن مبتلا به ديابت نوع 2 كه از آذر تا اسفند سال 1392 به درمانگاه ديابت شهر اهواز مراجعه كرده بودند، بررسي شدند. داده‌ها به روش مصاحبه و با استفاده از پرسش‌نامه‌ي‌ ويژگي‌هاي فردي، جنبه‌هاي باليني بيماري و مقياس خلاصه فعاليت‌هاي خودمراقبتي ديابت گردآوري شد. روايي و پايايي پرسش‌نامه مورد سنجش و تاييد قرار گرفت. محدوده‌ي قابل اكتساب نمره‌ي رفتارهاي خودمراقبتي 77-0 بود. يافته‌ها: ميانگين نمرات خودمراقبتي در بيماران 55/11±93/30 و نشان‌دهنده‌ي خودمراقبتي متوسط بود. بيشترين ميانگين نمرات خودمراقبتي مربوط به رعايت رژيم غذايي 38/5±28/16 و مصرف صحيح داروها 57/2±74/5 و كمترين ميانگين مربوط به انجام آزمايش قند خون 38/3±89/1 و فعاليت فيزيكي 09/3±24/2 بود. ميانگين نمرات خودمراقبتي براساس سطح تحصيلات، مدت ابتلا به ديابت، شبكه‌ي زندگي، قند خون ناشتا و نحوه‌ي مراجعه به پزشك به طور معني‌داري متفاوت بود (5 0/0P < ). اين متغيرهاي معني‌دار به جز قند خون ناشتا 23% از واريانس خودمراقبتي را تبيين مي‌نمودند. نتيجه‌گيري: يافته‌هاي پژوهش حاضر مي‌تواند در طراحي و اجراي برنامه‌هاي آموزشي با هدف ارتقا رفتارهاي خودمراقبتي و كنترل موثرتر ديابت نوع 2 در زنان مفيد باشد.

Introduction: To prevent diabetes complications and improve the quality of life of these patients, adherence to self-care is essential. The purpose of present study was to examine self-care behaviors and related factors in women with type 2 diabetes. Materials and Methods: This descriptive analytic cross sectional study was performed on 140 female patients with type 2 diabetes who referred to the diabetes clinic in Ahvaz between December-March 2014. Research data were collected through interviews using demographic and disease characteristics question-nnaires and the summary of diabetes self-care activities measure. Validity and reliability of the questionnaire was assessed and approved. The range of self-care scale was 0-77. Data were analyzed using descriptive statistics, Pearsonʹs correlation coefficients tests, t-test, one-way ANOVA, Kruskal-Wallis and multiple linear regression models. Results: The mean score of self-care behaviors in patients was 11.55±30.93, indicating moderate self-care. The highest mean scores were those of diet, 16.28±5.38 and proper medication compliance 5.74±2.57, while blood sugar monitoring 1.89±3.38 and physical activity 2.24±3.09 showed the lowest scores. The score of self-care behaviors showed a statistically significant difference among levels of education, duration of disease, life network, level of fasting blood glucose and mode of physician referral (P < 0.05). These significant variables, except fasting blood glucose explained 23% of self-care variance. Conclusion: The findings of this study could be useful for designing and implementation of educational programs to promote self-care behaviors and more effective control of type 2 diabetes in women.