ميزان توجه به موضوع مهدويت و انتظاردر كتاب‌هاي منتخب دروس معارف اسلامي دانشگاه‌ها

Attention to the issue of Mahdism and Waiting in the books of the Islamic theology course textbooks in universities

هدف اصلي پژوهش حاضر، يافتن پاسخ اين پرسش است كه در محتواي كتاب‌هاي منتخب دروس معارف اسلامي دانشگاه‌ها تا چه اندازه به موضوع مهدويت و انتظار توجه شده است. با بررسي مباني نظري و پيشينه پژوهشي، روش توصيفي (غير آزمايشي) با استفاده از تكنيك تحليل محتوا برگزيده شد. محتواي كتاب‌هاي منتخب دروس معارف اسلامي دانشگاه‌ها به عنوان نمونه پژوهش با استفاده از سازه تعيين شده در شش گويه تحليل مي‌شوند. عمده‌ترين نتايج پژوهش بيان‌گر آن است كه در مجموع 99بار به گويه‌هاي مولفه مهدويت و انتظار توجه شده كه ميزان آن در كتاب‌هاي معارف اسلامي 2 و 1 به ترتيب 98 و 2بار است، اما در كتاب‌هاي انقلاب اسلامي، اخلاق اسلامي و تاريخ اسلام، هيچ فراواني مشاهده نشد. با توجه به فرض يكسان بودن فراواني گويه‌هاي درون يك مولفه از آزمون مجذور K استفاده شده است كه نتايج محاسبه نشان مي‌دهد بين فراواني مشاهده شده و فراواني مورد انتظار در توجه متوازن به مولفه‌ها تفاوت معناداري وجود دارد؛ بدين صورت كه گويه ويژگي نايبان امام زمان? و شرايط حكومت اسلامي در عصر غيبت ?? درصد اهميت و آثار ظهور حضرت مهدي? ??درصد، مباحث مربوط به آشنايي و ضرورت انتظار امام زمان? ?? درصد، ويژگي‌هاي حضرت مهدي? ??درصد، احاديث و روايت‌هاي نقل شده از امامان? و بزرگان دين ? درصد و زندگي‌نامه امام زمان? ?.? درصد فراواني را به خود اختصاص داده‌اند. در بين كتاب‌هاي مورد بررسي، كتاب بينش اسلامي 2 با 98 مورد فراواني، بيشترين ميزان توجه، و ساير كتاب‌هاي منتخب بدون هيچ فراواني، كمترين ميزان توجه را به مفاهيم مرتبط با مهدويت داشته‌اند.

The main objective of this study was to answer the question that how much and to what extent the issue of Mahdism in the Islamic theology course textbooks in universities, are attended. After studying of theoretical and research background, a descriptive (non-experimental) technique of content analysis was chosen. The Islamic theology course textbooks of universities selected as the samples are analyzed using the structure set out in the six items. The main results of the study indicate that a total of 99 times the component items of Mahdism are mentioned with rates in the books of Islamic Studies 1 and 2, respectively, being 98 and 2. Yet, in the books of the Islamic Revolution, the Islamic Ethics and Islamic History, no frequency was found. K test was used as the assumption was the similar frequency of items which shows a significant difference between observed frequency and expected frequency. The item of Imamʹs reps and the Islamic Republic in occultation and reappearance composes 41 percent of frequency while 22% are issues related to the signs of appearance. The necessity of Imam of the Time, Imam Mahdy and his introduction is 11 percent, traditions and narrations related to the features of Mahdy and quotations from the great religious leaders and Imams are 8% and 4.4 percent had the biography of Imam. In the review of the books, the book Islamic vision 2 with 98 times frequency takes the most attention, and other selected books are without any frequency, in which Mahdism had the least amount of attention to related concepts.