مكان گزيني و سطح بندي پارك هاي ناحيه‌هاي شهر زابل با استفاده ازمدل TOPSIS و سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)

Allocation and Layout of Regional Parks in Zabol city using TOPSIS – GIS

امروزه اهميت تفريحي فضا هاي سبز شهري بر كسي پوشيده نيست. اين فضاها به دليل نقشيكه در حفظ و تعادلِ محيط زيست شهري، كاهش ميزان آلودگي هوا و پرورش روحي و جسمي ساكنان شهر ايفا مي كنند، ارزشمند هستند؛ لذا جوامع مختلف شهري براي ايجاد و استفاده حداكثري از اين فضاها در ابعاد مختلف (مكان گزيني، دسترسي، راحتي، زيبايي و توزيع مناسب آن‌ها در محلات شهر) برنامه ريزي‌هاي مختلفي با هزينه‌هاي سرسام آور انجام مي دهند. شهر زابل به عنوان نمونه مورد مطالعه در تحقيق حاضر، از لحاظ داشتن مولفه‌هاي ياد شده در وضعيت مناسبي نيست و همين مسيله باعث شده با استقبال كم خانواده‌ها روبرو شود. با توجه به اين مسيله هدفِ تحقيق، اولويت بندي پارك هاي ناحيه‌هاي شهر زابل با توجه به داشتن مولفه‌هايي نظير زيبايي، امنيت، توزيع مناسب در سطح شهر و مساحت كافي براي خدمات است. روش تحقيق توصيفي- تحليلي، مبتني بر مطالعات كتابخانه اي، تحليل هاي مدلي- سيستمي و بررسي‌هاي ميداني است. براي اين منظور، ابتدا اولويت بندي پارك ها در شش گام در قالب مدل TOPSIS انجام گرفت و سپس داده‌هاي مكاني هر يك از پارك ها وارد محيط GIS شد تا سطح بندي پارك ها انجام گيرد. در نهايت داده‌هاي حاصل از دو روش با هم تركيب شده و پس از بررسي‌هاي ميداني، نتايج نهايي به صورت تعيين بهترين پارك شهر و اولويت بندي‌هاي مربوط به آن‌ها به دست آمد. نتايج نشان داد كه پارك ملت با رتبه (0.84) بهترين پارك و در اولويت نخست قرار دارد. پارك يعقوب ليث با رتبه (0.815) در اولويت دوم و پارك غدير با رتبه (0.2092) در اولويت سوم قرار گرفته است. همچنين مدل TOPSIS را با دو مدل ديگر از مدل هاي مكانيابيمقايسه كرده ايم (مدل ELECTRE و مدل ميزان سنج گاتمن) و نتايج بدست آمده در آنها همان اولويت بندي پاركها در شهر زابل كه با مدل TOPSIS بدست آمد، را نشان مي دهد. بنابراين استفاده از مدل هاي كاربردي مي تواند ما را در استفاده بهتر از كاربري‌هاي زمين شهري وآماده كردن كاربري‌هاي ديگر بهره مند كند و از دوباره كاري‌ها، كه هزينه زيادي را ايجاد مي كند، جلوگيري كرد.

Nowadays the importance of urban recreational green spaces not a secret to anyone. These spaces are valuable with attention to their role that play in balance in the urban environment, reduce pollution and develop the mental and physical healthy of residents. In order to different urban societies have taken strategies (allocation, accessibility, distribution) with high prices to done this. The aim of this research is allocation and layout of regional parks in Zabol city using TOPSIS- GIS. Methodology is based on descriptive analysis, library studies and survey of model- system analysis. In order to, in first was done park layout priority in sex steps using TOPSIS, and then graded the parks with spatial data into a GIS environment. With mixed both data’s, final result was determent the best city parks and their related priorities. Results show that Mellat Park with (0.84) chooses as the best park and were in first grade. Yaghoub lais (0.815) and Qadir (0.2092) in second and third grade, TOPSIS model with two other models also locate the model by comparing (ELECTRE model and the Guttman model) and the results obtained in the prioritization parks in the city of Zabol with TOPSIS model obtained shows. also using of practical models can help us in use of urban land uses with low price.