اثر آللوپاتيك عصاره آبي برگ و بنه زعفران (Crocus sativus L.) بر جوانه زني و رشد گياهچه علف پشمكي (Bromus tectorum L.) و خاكشير (Descurainia sophia L.)

Allelopathic effects of leaf and corm water extract of saffron (Crocus sativus L.) on germination and seedling growth of flixweed (Descurainia sophia L.) and downy brome (Bromus tectorum L.)

اين پژوهش به‌منظور مطالعه و ارزيابي خاصيت آللوپاتيك عصاره آبي برگ و بنه زعفران بر جوانه‌زني و شاخص هاي رشد گياهچه علف پشمكي و خاكشير (دو علف هرز رايج مزارع زعفران) در سال 1392 در آزمايشگاه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه بيرجند انجام شد. آزمايش براي هر گونه علف هرز به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل نوع اندام زعفران در دو سطح (برگ و بنه) و غلظت عصاره در 5 سطح (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 درصد وزني-حجمي عصاره آبي) بود. غلظت هاي مختلف عصاره برگ و بنه زعفران درصد جوانه زني هر دو گونه علف هرز را كاهش داد. كمترين درصد جوانه زني علف پشمكي و خاكشير به ترتيب با 65 و 66 درصد كاهش نسبت به شاهد از تيمارهاي غلظت 2 درصد عصاره بنه حاصل شد. سرعت جوانه زني علف پشمكي در غلظت 2 درصد عصاره برگ نسبت به شاهد 71 درصد كاهش يافت ولي سرعت جوانه زني خاكشير تحت تاثير غلظت هاي متفاوت عصاره برگ و بنه قرار نگرفت. همچنين غلظت هاي متفاوت عصاره برگ و بنه زعفران شاخص هاي طول ساقه چه و ريشه چه و وزن ساقه چه و ريشه چه را در گونه هاي مورد مطالعه كاهش داد. برازش مدل لجستيك سه پارامتري، رابطه بين سطوح مختلف عصاره آبي و درصد جوانه زني بذور علف پشمكي و خاكشير را به‌خوبي توجيه نمود. نتيجه مقايسات گروهي بين عصاره برگ و بنه زعفران نشان داد كه بيشترين اثر بازدارندگي صفات در علف پشمكي مربوط به عصاره برگ و در خاكشير مربوط به عصاره بنه زعفران بود.

This study was conducted in two factorial experiment based on completely randomized design with three replications at research laboratory of faculty of agriculture in University of Birjand in 2013. Factors included saffron organs at 2 levels (leaves and corms) and water extract concentrations at 5 levels (0, 0.5, 1, 1.5 and 2 percent).The allelopathic effects of saffron leaves and corms on seed germination and seedling growth characteristics of flixweed (Descurainia sophia L.) and downy brome (Bromus tectorum L.) were studied in two separate experiments. Results indicated lowest seed germination percentage of downy brome and flixweed were observed at concentration of 2% of corm extract (by 65% and 66% reduce compared to control, respectively). The rate of germination of downy brome decreased (by 71% compared to control) with concentration of 2% of leaf extract but the rate of germination on flixweed was not significantly affected by extract concentrations. Different concentrations of leaf and corm extracts significantly decreased length and weight of plumule and radicals of two weeds. A logistic model provided a successful estimation of relationship between leaf water extract and germination percentage of two weeds. Based on orthogonal comparison tests, the allelopathic inhibition effects of saffron leaves and corms were more on downy brome and flixweed, respectively.