رويكردي بر آسيب‌شناسي هويت در روند نوسازي شهر ايراني

Identity Pathology Approach in the Process of Iranian Urban Renovation

بحران از دست رفتن هويت شهر مدتي است كه به يكي از مهم‌ترين مباحث مطروحه در ميان برنامه‌ريزان و طراحان شهري مبدل گشته است. تا بدانجا كه در ابتدا اين بحران در شناخت محلات، خيابان‌ها، مسير‌يابي و نمادهاي شهر مطرح شد و سپس به طراحي منظر شهري و تفكيك فعاليت‌ها نيز مرتبط گشت. تمركز شرايط فرسودگي كالبدي و ضعف حيات اقتصادي-اجتماعي محلات فرسوده در غير از نواحي تاريخي به گونه‌اي است كه در ظاهر امر مداخله حداكثري بدون توجه به حفظ هويت و ارزش‌هاي محله‌اي موجود را توجيه مي‌نمايد. اما تجربه‌ي نوسازي چند سال گذشته نشان مي‌دهد عدم توجه به كيفيت‌هاي موجود در شهر مي‌تواند شكست اهداف اصلي را در پي داشته باشد. يكي از اهداف نوسازي شهري در ايران براساس سياست‌هاي اخذ شده از برنامه‌هاي توسعه شهري دولت و شهرداري‌ها، حفظ هويت تاريخي و اسلامي شهر است. بحث هويت شهرهاي اسلامي در مفهوم عام و كلي آن، قدمتي طولاني و هم‌پاي تاريخ تمدن انسان دارد، اما در زمينه حفظ و احياي هويت اسلامي شهر تلاش‌هاي چنداني در ايران صورت نگرفته است. سهل و ممتنع بودن مفهوم هويت شهر در فرايند شناخت و ادراك، پديده‌اي چند بعدي پيش‌رو قرار مي‌دهد. اين پژوهش ضمن پرداختن به مفاهيم نوسازي، هويت، شهر ايراني-اسلامي درصدد است مباحثي در زمينه رفع بحران هويت در نوسازي شهري ارايه نمايد. وجود اين بي‌هويتي را مي‌توان معلول ورود مدرنيسم به كشور دانست. اگرچه از همان ابتدا انديشمندان و متفكران كشور در نوشته‌هاي خود ورود مدرنيسم به كشور را به عنوان تهديدي بزرگ اعلام كردند، اما متاسفانه نه تنها هيچ توجهي نشان ندادند، بلكه استراتژي خود را بر ايجاد تحول نوين با تفكر مدرنيسم در شهرها متمركز نمودند. اين تحول ابتدا با تغييرات كالبدي شهرهاي بزرگ كشور شروع و به دنبال آن هويت ايراني-اسلامي شهرهاي كشور كه از ذوق و هنر ايران زمين برگرفته بود به فراموشي سپرده شد.

Loss of identity crisis has become one of the most discussed subjects among urban planners and designers. To the extent that was introduced as the first crisis in the neighbourhoods, streets, routing and symbols of the city, and then to urban design landscape and the separation of activities was also related. The focus of physical exhaustion and weakness of social and economic life in the old quarters of except the historical areas, it appears that way, regardless of the identity and values of maximum intervention available places are justified. But renovating experience of the past few years’ shows that due to the lack of quality in the city could be the failure of the main goals. One of the goals of urban renewal policies in Iran under license from the state and municipal urban development plans is maintain historic identity of the city. Discuss the general concept and overall identity of Islamic cities, has a long history and old man’s civilization an equal footing. But in preserving and reviving Islamic identity city, little efforts have been done in Iran. Easy of understanding and perception process in city identity, puts forward a multi-dimensional phenomenon. This study addressed the concepts of modernization, identity, and Irainian-Eslamic cities have trying to provide topics to address issues identity crisis of urban renewal. Lack of identity can be considered the modernism entry into the country. Although the first writings of intellectuals about modernism entry into the country declared as a major threat. But not only did not show any interest, but also this strategy was focused on the changes of modern cities with modern thinking. This transformation began with physical changes in large cities country and followed, Islamic and Iranian identity of cities, which was derived from taste and art of Iran, was abandoned.