ارزيابي تاثير سياست هاي اقتصادي و مالياتي بر عملكرد نظام مالياتي ايران در افق 1404 ( رهيافت مدل سازي پويايي شناسي سيستم)

An Evaluation of the Impact of Economic and Tax Policies on Iranʹʹs Tax System Performance in 2025 (System Dynamics Approach)

هدف اصلي مقاله حاضر طراحي مدلي پويا براي نظام مالياتي ايران بر اساس رهيافت پويايي شناسي سيستم است. براي اين منظور به مدل سازي متغيرهاي تلاش مالياتي، درآمد مالياتي و فرار مالياتي پرداخته و پس از شبيه سازي مدل، وضعيت اين متغيرها طي سال هاي 1404-1388 پيش بيني شده است. نتايج نشان مي دهد كه با ادامه روند كنوني، وضعيت تلاش مالياتي و فرار مالياتي در اقتصاد ايران از جايگاه مناسبي برخوردار نخواهد بود، و در سال 1404 تنها 66 درصد از ماليات هاي مورد انتظار دولت، وصول خواهد شد. همچنين ميزان فرار مالياتي در سال پاياني، به ميزان 35 درصد خواهد رسيد. بنابراين به منظور بررسي شرايط لازم جهت دست يابي به وضعيت مطلوب، سناريوهاي متفاوتي طراحي و شبيه سازي شده است. نتايج سناريوها نشان مي دهد كه لازم است به طور همزمان تلاش هايي در زمينه كاهش نرخ تورم، افزايش وضعيت رفاهي مردم، كم كردن فعاليت اقتصاد غير رسمي در كشور، افزايش رشد جمعيت، افزايش درآمد سرانه و افزايش ماليات ها (ماليات بر مصرف و واردات) صورت گيرد.

The main purpose of this paper is, to design a dynamic model for evaluation of economic and tax policies on Iranian tax system by using system dynamics approach. For this purpose, we consider the tax effort, tax capacity and tax evasion subsystems. The simulation of this model has been accomplished during 2008-2025. The results of base model simulation show that, if current situation continues, situation of tax effort and tax evasion will not in good position and in 2025, only 66 percent of expected tax will be collected. Also the extent of tax evasion in years of the final simulation will be 35 percent. For study of necessary conditions in order to access to optimal status, different scenarios have been designed and simulated. The results of simulations show that, in order to access to the desired status, in addition to coordination and interaction among the variables, some attempts should be done simultaneously to reduce the inflation rate, increase welfare, and decrease the activities in underground economy, increase population growth, per capita revenue and taxes (taxes on consumption and import).