تعيين ضرايب ژنتيكي برخي ارقام ذرت در ايران براي كاربرد در مدل‌هاي شبيه‌سازي گياه زراعي

Determination of Genetic Coefficients of Some Maize (Zea mays L.) Cultivars of Iran for Application in Crop Simulation Models

به‌منظور تعیین ضرایب ژنتیكی برخی رقم‌های ذرت (Zea mays L.) برای كاربرد در مدل‌های شبیه‌سازی گیاه زراعی، آزمایشی در دانشكده كشاورزی دانشگاه لرستان در سال 1391 به‌صورت بلوك‌های كامل تصادفی در سه تكرار به اجرا درآمد. تیمار آزمایش شش رقم ذرت (شامل ارقام T.V.C767 و S.C704 از گروه دیررس، ارقام N.S640 و Maxima از گروه متوسط‌رس و ارقام Koppany و D.C370 از گروه زودرس) بودند. نتایج آزمایش نشان داد كه اثر رقم در ضرایب وزن خشك تك ساقه، بیشینه تعداد دانه در بلال، زمان دمایی از مرحله ظهور برگ پرچم تا گلدهی، زمان دمایی از مرحله گلدهی تا رسیدگی، فیلوكرون، وزن تك دانه، بیشینه ارتفاع گیاه و كمینه درجه روز رشد برای دوره رشد رویشی معنی‌دار بود. بیشترین (49/659) و كمترین (02/373) تعداد دانه در بلال به‌ترتیب مربوط به ارقام S.C704 و D.C370 بود. این ارقام همچنین از نظر ضرایب وزن تك ساقه خشك، فیلوكرون و ارتفاع بوته به‌ترتیب بیشترین و كمترین مقدار را به‌خود اختصاص دادند. در بین ضرایب، كمینه درجه روز رشد برای دوره رشد رویشی و بیشینه تعداد دانه با عملكرد به‌ترتیب با ضریب 72/0 و 84/0 بیشترین همبستگی را داشتند. نتایج نشان‌دهنده این بود كه ضرایب ژنتیكی محاسبه شده در مدل‌های مختلف در بین ارقام متفاوت می‌باشد و به‌طور كلی ضرایب در دامنه‌ای كه در مدل برای گروه‌های مختلف رسیدگی تعریف شده است تغییر می‌كنند.

A field experiment was conducted at the research field of the University of Lorestan in 2011 as a randomized complete block design with three replications to estimate genetic coefficients of some maize (Zea mays L.) cultivars. Treatments include six maize cultivars (T.V.C.767 and S.C.704 from late maturing group, T N.S640 and Maxima from mid-maturing group, and Koppany and D.C.370 from early maturing group). Results showed that there were significant differences among cultivars in terms of stem dry weight, maximum number of kernel per ear, thermal time from the flag leaf appearance to flowering, thermal time from flowering to maturity, phyllochron interval, grain weight, maximum plant height and minimum growth degree days during vegetative period. The highest (649.2) and lowest (350.6) maximum number of kernel per ear belonged to cultivars S.C.704 and D.C.370, respectively. Also, the highest and lowest stem dry weight, phyllochron interval and maximum plant height belonged to cultivars S.C.704 and D.C.370, respectively. Among genetic coefficients, the minimum growth degree days required for vegetative growth and the maximum number of kernel per ear had the greatest correlation with grain yield (r=0.72 and r=0.84, respectively). Overall, the results portrayed that the estimated genetic coefficients of the cultivars are not identical in different models and varied in a defined range.