بررسي و تحليل مولفه‌هاي تاثيرگذار در ارتقاي كيفيت‌هاي محيطي با استفاده از تكنيك فرايند تحليل شبكه‌اي (ANP) (مطالعه موردي: سقز)

Review and Analysis Effective Components the Improvement of Environmental Quality by Techniques Analytic Network Process (Case Study: Saqez City)

اين پژوهش با هدف سنجش و تحليل كيفيت محيط در واحد همسايگي و محله بر آن است با شناسايي و ارزيابي وضعيت كيفي مولفه‌هاي سازنده كيفيت در اين محيط‌هاي شهري، علاوه بر تعيين سطح كيفيت محيط در محدوده مطالعاتي به اولويت‌بندي مولفه‌هاي محيطي نامطلوب محيط موردنظر بپردازد؛ از اين ‌رو بر مشتركات دو مبحث «توسعه پايدار محله‌اي» و «كيفيت محيط» تاكيد مي‌كند كه دليل اين امر تدقيق بيشتر موضوع، با توجه به ميزان رضايت يا نارضايتي ساكنان از كيفيت محله است. پژوهش حاضر از نظر نوع، جز تحقيقات «كاربردي» و از نظر روش، «توصيفي- تحليلي» با تاكيد بر «نگرش سيستمي» است. شيوه جمع‌آوري اطلاعات ميداني بر پايه بررسي‌هاي عيني محقق و تكميل پرسش‌نامه توسط ساكنان و مسيولان بوده است. مدل ارزيابي كيفيت محيط در قالب مولفه‌هاي «كالبدي- فضايي»، «اجتماعي- فرهنگي»، «اقتصادي»، «زيست‌محيطي» و «مديريتي- حكمروايي» به ‌صورت سلسله‌مراتبي و ايجاد درخت ارزش با رويكرد بالا به پايين ايجاد شده است. به ‌منظور ارزيابي نهايي و تحليل داده‌ها از فرايند تحليل شبكه‌اي (ANP) بهره گرفته‌ شده است. نتايج تحليل نشان از آن دارد كه محله شهرك دانشگاه با امتياز 305/0 داراي بالاترين كيفيت مطلوب نسبت به محله‌هاي ديگر و محله تپه‌مالان با 057/0 امتياز داراي پايين‌ترين مطلوبيت كيفيت است. از لحاظ تفاوت ابعاد كيفيتي در كل شهر، نتايج نشان مي‌دهد كه خوشه «زيست‌محيطي» با وزن 364/0 در اولويت اول و خوشه «اقتصادي» با وزن 058/0، خوشه «مديريتي- حكمروايي» با وزن 041/0 با تفاوت آشكار در رده پنجم و ششم قرار گرفته‌اند. در نهايت علاوه بر معرفي معيارهايي براي سنجش پايداري محله‌هاي مورد مطالعه، فرايندي در پيش‌روي تصميم‌سازان و مديران شهري قرار گرفته است كه به‌واسطه آن مي‌توانند به اولويت‌بندي اقدامات خود براي ارتقاي كيفيت‌هاي محيطي منطبق بر فرايند توسعه پايدار بپردازند.

This study aimed to assessment and analyze of environmental quality in urban neighborhood and unit neighborhood to by identifying and is assessment of component quality and quantity position in urban environment. In addition to setting environmental quality level and study of it’s deferent in study area so as so cratering prioritizing of not suitable environmental component. Present research based on share point of two topic: “neighborhood sustainable development” and “environment quality”. Because of deep study this research according residents satisfaction and non-satisfaction of residents’ neighborhood quality. Method of This research is descriptive – analytical emphasize on system attitude. Collection data method based on field study and the completed questionnaire by was residents and officials. Model of assessment of environmental quality based on special –physical, social- cultural, economic, environmental, management- governance components in Hierarchical methods and create value tree with top-down approach has been developed. To the assenting and data analyze used, Analytic Network Process. According index shahrak daneshgah with 0.283 is in best situation and high environmental quality than other neighborhoods and tapemalan Wight 0.061 mark is in lowest level and environmental quality. The result of ANP show that environmental cluster with 0.364 Wight, have more deference according other components, and Economic cluster with 0.058, management- governance with 0.041, Have non- suitable situation with relative deference.