مقايسه رابطه متن و تصوير در كتاب‌هاي داستاني-‌ تصويريِ برگزيده ايراني و اروپايي – آمريكاييِ

A Comparative Study of Graphic Design Curriculum of Undergraduate Program in Iran and Selected Art Universities in the World

كتابهاي داستاني- تصويري، شكل ويژه اي از هنر هستند كه از پيوند متن و تصوير هستي يافته اند. رابطه متن و تصوير در اين گونه ادبي ناهم سان و گوناگون است و تاثير ناهم ساني بر مخاطب مي گذارد؛ اما پژوهش هاي اندكي در اين زمينه انجام گرفته است. اين پژوهش، برآن است تا انواع رابطه ها را باتوجه به عناصر داستاني، در كتاب هاي داستاني- تصويريِ برگزيده ايراني و اروپايي- آمريكايي معاصر، واكاوي و مقايسه كند. نگارندگان، در بررسي اين نمونه ها، به واژه، جمله، پاراگراف، تك گستره، دوگستره، متن، تصوير، جلد و كل داستان توجه دارند. پژوهش پيشِ رو، برپايه نظريه ماريا نيكولايوا و كارول اسكات بنا شده اما راه خود را براي گشايش افقي تازه تر، بازگذاشته است. ازاين رو، دركنار رويكرد توصيفي- تفسيري، به رويكرد تفسيري- تجريدي نيز نزديك شده و در بررسي آثار، هر دو راه تحليل محتواي كيفي يعني قياسي و استقرايي را به روش تعريفي ميرينگ (2000)، پيموده است. درپي چنين خوانشي، مباني نظري مقوله هاي يادشده را پرداخته تر كرده و براي نخستين بار به چند يافته مهم و اثرگذار در سازوكارهاي كتاب هاي داستاني- تصويري دست يافته كه برخي از روش هايِ فراتنيدگيِ متن و تصوير را در اين گونه ادبي، به جامعه ادبيات كودك يادآوري مي كنند. اين پژوهش نشان داد، داستان هاي ايراني و اروپايي- آمريكايي معاصر، ازنظر رابطه متن و تصوير، تفاوت هاي چشمگيري دارند؛ رابطه متن و تصوير در داستان هاي اروپايي- آمريكايي معاصر، با ساختاري هنرمندانه و سنجيده، پويا و نيرومندتر است. درمقابل در داستان هاي ايراني، با رابطه متن و تصويرِ نه چندان ماهرانه و روايت ساز، آسيب هايي وجود دارد كه به نظر مي رسد بيشتر برايندِ جداانديشي نويسنده و تصويرگر باشد. همچنين در ميان اين آثار، هم ساني هايي ازجمله استقلال زبانيِ متن و تصوير يافت شد كه شايد بتوان آن را بيانگر ويژگي هاي كلي و بنيادين رابطه متن و تصوير در كتاب هاي داستاني- تصويري دانست.

Illustrated-fiction books are special forms of art that are the combination of text and picture. The relationship between text and picture in this genre is diverse and variegated, and has different effects on the audience; however, little research has been done about it. The goal of this research is to compare text/picture relationship in the selected Iranian and contemporary American-European illustrated-fiction books with respect to the elements of story. The unit of analysis is word, sentence, paragraph, single spread, double spread, context, picture and the whole story. This research is based on Maria Nikolajeva and Carole Scott’s view. Yet, it is not merely limited to their theory. Therefore, besides descriptive-interpretive approach, it has also applied the interpretive-abstract approach. The investigation of the works is done via Mayring’s (2000) deductive and inductive content analysis. As the consequence of such a reading, the theoretical framework of the mentioned categories is elaborated more. For the first time, some significant and effective findings are obtained with regard to illustrated-fiction books which remind the society of children literature some of the ways through which text and picture are interwoven in this type of literature as a specific form of art. Regarding the interaction of text/picture, this research demonstrates that Iranian and contemporary American-European stories have significant differences. In the contemporary American-European stories, the interaction between text and picture is more artistic, meticulous, dynamic and full-fledge. Contrary to contemporary American-European stories, this interaction in Iranian works seems less subtle and narrative, and there are deficiencies which seem to be the result of separation of writer and illustrator. Among these works, there are similarities such as linguistic independence of text and picture that perhaps reflects the general and fundamental aspects of relationship between text and picture in the illustrated-fiction books.