همه‌گيري پديكلوزيس و فاكتورهاي مرتبط با آن در دانش‌آموزان

Epidemiology of Pediculosis capitis Infestation and Its Associated Factors in Students

زمينه و هدف: شپش ازجمله انگل‌هاي خارجي مي‌باشد كه عليرغم ارتقا سطح بهداشت و پيشرفت علوم‌پزشكي هنوز به‌عنوان يك معضل بهداشتي مطرح‌است. پديكلوزيس در تمام نقاط دنيا از‌جمله ايران بخصوص در اماكن با تراكم جمعيت بالا و توام با فقر و عدم رعايت اصول بهداشت فردي به‌وفور مشاهده‌مي‌شود. پديكلوزيس در افراد موجب احساس حقارت و پستي، ايجاد تحريكات‌رواني، افسردگي و بي‌خوابي مي‌شود. اين مطالعه به‌منظور بررسي همه‌گيري پديكلوزيس در مدارس ابتدايي شهر بجنورد در سال1392 انجام‌گرفت. مواد و روش كار: : در اين مطالعه توصيفي تحليلي 1475 نفر از دانش‌آموزان مدارس ابتدايي شهر بجنورد براساس روش نمونه‌گيري طبقه‌اي و تصادفي سيستماتيك انتخاب و با روش مشاهده مستقيم با استفاده از ابزارهايي چون ذره‌بين و پنس توسط كارشناسان آموزش‌ديده بررسي شدند. تشخيص آلودگي براساس استاندارد موجود‌، وجود تخم‌زنده، نمف و يا بالغ بوده‌است. داده‌ها پس از جمع‌آوري با استفاده از نرم‌افزار SPSS16 و آزمون‌هاي آماري، كاي‌دو و تي‌تست تجزيه‌و‌تحليل شد. يافته‌ها: 1475 دانش‌آموز شامل 753 دختر و 722 پسر با ميانگين سني 76/1±44/9 بررسي‌شدند، از اين تعداد 114 نفر(7/7%) آلودگي به شپش‌سر داشتند. آلودگي در مدارس دخترانه و پسرانه به‌ترتيب (4/12و9/2درصد) بود. آلودگي به شپش سر با جنس، بعد‌خانوار، تعداد اتاق‌هاي منزل،وجود يا فقدان حمام در منزل، استفاده مشترك از وسايل شخصي، بلندي يا كوتاهي مو، حضور مربي‌بهداشت در مدرسه و دفعات شانه‌زدن مو و در دخترها با استفاده مداوم از روسري در منزل ارتباط معني‌دار داشت(P < 0.05). نتيجه‌گيري: نتايج حاكي از شيوع نسبتا بالاي پديكلوزيس در بين دانش‌آموزان مدارس‌ابتدايي و خصوصا دختران مي‌باشد، كه لازم‌است مسولين و برنامه‌ريزان وزارت‌بهداشت، درمان‌و‌آموزش‌پزشكي و آموزش‌و‌پرورش همكاري بين‌بخشي در‌زمينه آموزش و ارايه خدمات بهداشتي‌درماني در مدارس انجام‌دهند.

Background & Objectives: Head lice infestation also known as Pediculosis capitis is one of the common diseases in children. Head lice are obligate blood-feeding human ectoparasite that is one of the public health problems in spite health promotion and medical sciences progress. Infestation observed worldwide but overcrowded living conditions, poverty and lack of hygiene can be associated to head lice prevalence. Head lice infestation causes not only physical symptoms but also psychological effects and social pressures. The aim of this study was to determine the prevalence rate and epidemiological factors related to Pediculosis capitis infestation among elementary students in the city of Bojnurd, north east of Iran. Materials and methods: The study was conducted from January to March 2013 in all elementary schools of Bojnurd city, North Khorasan province, Iran and used systematic random sampling. Totally 1475 students between 6-14 years old were examined. Students in the schools were examined by trained and experienced researchers under the supervision of medical entomologist. The diagnosis of pediculosis was confirmed by presence of egg, nymph or adult lice. A special questionnaire was completed for students. The data were analyzed by SPSS software version16 using chi-square and proper statistical tests. Results: Infestation was determined 7.7%. Females showed significantly greater infestation(12.4%) than male (2.9%). There was a significant relationship between head lice infestation and sex, family size, number of rooms , bathing facilities in the home, shared use of personal belongings, hair length, presence of health teacher, frequency use of comb and finally use of scarf in room in females (P < 0.05). Conclusion: The prevalence of pediculosis in elementary schools in Bojnurd is an important public health problem especially in femaleʹs schools. Collaborative and participation efforts among physicians, health teachers, and parents are necessary to maintain effective epidemiological surveillance and provide treatment