ارزيابي ميزان آفلاتوكسين B1 در بخش‌هاي مختلف ميوه پسته و تاثير مراحل فرآوري بر مقدار آن

Evaluation of aflatoxin B1 in different parts of pistachio fruit and effects of processing stages

پسته به‌عنوان مهمترين محصول كشاورزي صادراتي كشور شناخته مي‌شود كه به‌رغم اهميت راهبردي آن، چالش‌هاي بسياري در مسير توليد و ارايه آن به مصرف‌كننده وجود دارد. ميوه پسته بستر مناسبي براي رشد كپك‌هاي مولد توكسين از جمله گونه‌هاي آسپرژيلوس است. هدف از اين تحقيق مقايسه ميزان آفلاتوكسين در قسمت‌هاي مختلف ميوه، قبل و بعد از برداشت و در انواع پسته‌ها بود. براي اين هدف، از ميوه‌هاي سالم و زودخندان قبل از برداشت در مرحله باغ و همچنين از مراحل مختلف فرآوري ميوه پسته در ترمينال‌هاي فرآوري، نمونه‌برداري صورت گرفت. مقدار آفلاتوكسين B1 در نمونه‌ها با استفاده از كيت تشخيص الايزا اندازه‌گيري گرديد. ميانگين مقدار آفلاتوكسين در مغز پسته‌هاي زودخندان و سالم نمونه‌برداري شده قبل از برداشت به‌ترتيب 2/10 و 8/1 (ng/g) بود. انواع پسته‌هاي فرآوري شده سطوح متفاوتي از مقدار آفلاتوكسين را نشان دادند و مقدار آفلاتوكسين در پسته‌هاي لكه‌دار، ريز، روآبي و خندان به‌ترتيب 21، 4، 15 و 2 برابر بيشتر از پسته‌هاي بدون لكه، درشت، زيرآبي، و غيرخندان بود. وجود آفلاتوكسين در نمونه‌هاي پسته در باغ و نمونه‌هاي فرآوري‌شده نشان‌دهنده آلودگي به قارچ‌هاي مولد آن تحت شرايط باغي است، كه در صورت فراهم شدن شرايط مناسب بعد از برداشت نيز مي‌تواند گسترش يابد. با شناسايي و جداسازي منابع آلودگي در مراحل اوليه و پس از فرآوري در يك توده پسته مي‌توان سطح آلودگي به آفلاتوكسين را كاهش داد و پسته عاري از آلودگي توليد نمود.

Pistachio nut as the most important agricultural export products is facing challenges trough production and conception. Toxigenic Aspergillus species are able to grow and produce dangerous mycotoxins on pistachio nut. Distribution of aflatoxin in different pistachio samples collected pre- (early splitting and healthy pistachios in orchards) and post-harvest (steps in processing plants) was evaluated. Aflatoxin B1 content of samples was quantified using ELISA. Overall, high content of aflatoxin B1 in pre-harvest was observed in early splitting pistachios which were 5 times higher than healthy ones. The mean value of aflatoxin B1 content in early splitting and healthy pistachio was 10.2 and 1.8 ng/g, respectively. In processing plant, the content of aflatoxin B1 in stained, small, floater and open shell pistachios was 21, 4, 15 and 2 times higher than unstained, large, sinker and closed shell pistachios, respectively. The presence of aflatoxin B1 in samples taken from orchards and processing plants indicates pre-harvest contamination by aflatoxin-producing fungi, which may exacerbate by inadequate post-harvest conditions. Physical properties of contaminated pistachios may be used to reduce aflatoxin levels in pistachio bulks during or after processing. ELISA, as practical, sensitive and cheap method, may apply to determine the aflatoxin content of pistachios.