سنگ شناسي و زمين شيمي كمپلكس ماگمايي- دگرگوني توتك وتعيين منشا كان‌سنگ آهن عنبر كوه استان فارس

Petrology and geochemistry of the Tutak magmatic-metemorphic complex and genesis of Anbarkuh iron ore deposit, Fars province

كانسار آهن عنبركوه در مجاورت كمپلكس توتك و در 80 كيلومتري شرق صفاشهر در شمال شرق استان فارس قرار گرفته است. اين كمپلكس بخشي از زون زمين‌ساختي سنندج - سيرجان جنوبي است. كمپلكس توتك شامل واحدهاي ميكا شيست، مرمر و گرانيت - گنايس مي باشد. مطالعات زمين شيميايي بر روي توده نفوذي نشان‌دهنده تركيب مونزوگرانيت، گرانوديوريت و گرانيت مي‌باشد. طبيعت ماگما كلسيمي- قليايي است و محيط زمين‌ساختي تشكيل كمپلكس ماگمايي - دگرگوني توتك فرورانش (VAG) مي باشد. براساس مطالعات صحرايي، سنگ‌شناسي و زمين‌شيميايي، گرانيت توتك از نوع S مي باشد. نتايج حاصل از زمين شيمي عناصر اصلي، واسطه و كمياب خاكي نشان‌دهنده ارتباط ژنتيكي بين توده و سنگ هاي دگرگوني مي باشد. رخداد آهن در اين كانسار به صورت عدسي و رگه اي درون واحدهاي كربناته منطقه به ويژه مرمرها و در فاصله چند كيلومتري توده گرانيت و گنايس مي‌باشد. كان‌سنگ آهن در كمپلكس توتك رخنمون دارد. بر اساس مطالعات كاني شناسي مجموعه كاني‌هاي هماتيت، مگنتيت،كلسيت، فلوگوپيت، گارنت، پيروكسن و اپيدوت در كان‌سنگ آهن ديده شده است. مطالعه ميانبارهاي سيال كوارتز همراه با كانه‌زايي عمدتا از نوع دو فازي مايع- بخار و اوليه هستند. متوسط دماي همگن شدگي در اين ميانبارها 260 درجه سانتي گراد و شوري معادل 18.5 درصد وزني NaCl است. همچنين پديده جوشش در سيال كانه زا رخ داده است. چگالي ميانبارهاي سيال در محدوده چگالي 0.9 تا 1.0 مي‌باشد. براساس نمودار دماي همگن شدگي در مقابل شوري سيالات درگير كانسارآهن عنبر كوه از نوع اسكارن است كه در مرحله پسرونده تشكيل شده است.

Anbarkuh iron ore deposit is located near the Tutak complex 80 km East of the Safashahr and East of Fars province.This complex is a part of the southern Sanandaj-Sirjan zone. Tutak complex consists of: black mica schist, marble units and granite – gneiss. On the basis of geochemical studies, chemical composition of intrusive rocks are monzogranite, granodiorite and granite. Nature of magma is calc-alkaline and tectonic setting of magmatic – metamorphic Tutak complex is subduction (VAG). On the basis of field, petrography and geochemical studies, Tutak granite is S-type. Result of major, trace and REE elements indicated a genetic relationship between intrusion and metamorphic rocks. Fe-mineralization occurs as lense and vein in the carbonate and especially marbel unites and located near few kilometers of granite mass and gneiss. Mineralogically, the following association could be seen in the Fe-Anbarkuh ore: Hematite, magnetite, calcite, phlogopite, garnet, pyroxene and epidote. Fluid inclusion studies indicated that almost all the fluid inclusions are primary in genesis and two phases vapor-liquid. Thermometry of fluid inclusion, have been shown the average of homogenization temperature is 2600c and salinity is 18.5 wt% aq NaCl, also boiling evidences could be seen in the mineralized fluid. Fluid inclusion density ranges 0.8 to 1.0. Generally on the basis of field, petrographic and geochemical data, Fe- Anbarkuh deposit is formed in the retrograde skarn stage.