بررسي كلي مفاهيم پايه تمدّن اسلامي در انديشه مالك بن نبي

A Study of the Basic Concepts of the Islamic Civilization in Malik b. Nabiʹʹs View

بررسي‌هاي انديشه اسلامي با رويكرد تمدني را بايد عالي‌ترين سطح طرح اسلام با گرايش عقلاني، عمل‌گرا، كارامد و عينيت‌ساز به‌شمار آورد. به باور مالك بن نبي ‌بحران‌هاي اصلي جهان اسلام و بلكه بشريت از جنس تمدني است و راه برون‌رفت از اين بحران‌ها و عقب‌ماندگي‌ها در عرصه نظر و عمل جز بازسازي نگره‌ها و عينيت‌هاي تمدني در جهان اسلام نيست. تحليل نگره‌هاي ابن نبي اين حقيقت را روشن مي‌سازد كه الگوي تمدني نه‌تنها بيانگر صورت عيني اسلام، بلكه نشان نوع تفكر و فهم عالمان از دين نيز هست. بخش‌هاي مهمي از اين مقاله به تبيين ظرفيت‌ها و مناسبات انديشه اين فيلسوف تمدن با زيرساخت‌ها و ساختارهاي تمدن‌گراي انقلاب اسلامي ايران اختصاص يافته است. در اين مقاله، تلاش مي‌شود با توصيف و تحليل انديشه‌هاي مالك ‌بن نبي، مهم‌ترين مفاهيم مبنايي مطالعات تمدني اسلامي مالك و كارامدي انديشه‌هاي تمدني وي براي برون‌رفت جريان‌هاي اسلام‌گرا از چالش‌هاي فكري و عملي حوزه تمدن به اثبات برسد.

Studies of the Islamic thoughts with a civilizational approach should count as the highest level of introducing Islam with a rational, pragmatic and objectifying attitude. According to M?lik b. Nab?, major crises in the Islamic world, and even in humanity in general, are of civilizational sorts, and the way out of such crises and retrogressions in theory and practice is to reconstruct the civilizational ideas and objectivities in the Islamic world. An analysis of b. Nab?ʹs ideas reveals that the civilizational model not only expresses the objective form of Islam, but also the way thinkers and scholars understand it. Much of this paper is concerned with capacities of b. Nab?ʹs thoughts for, and its relations with, the civilizational infrastructures and structures of the Islamic Revolution of Iran. In this paper, with an appeal to M?lik b. Nab?ʹs thoughts, I explicate the most important basic concepts of the Islamic civilization studies in M?likʹs view and show that his civilizational views are effective to help Islamist currents out of their intellectual and practical challenges with respect to civilization