زوال ولايت مهرجان قذق بر اساس متون تاريخي و داده هاي باستان‌شناسي

The fall of Mehrjanqadhaq on the Basis of Historical Texts and Archaeological Data

بررسي متون تاريخي و داده هاي باستان شناسي حاكي از آن است كه ولايت مهرجان قذق يكي از مناطق مهم ايران بوده كه در محدوده شهرستان دره شهر، به‌ويژه دره سيمره، شكل گرفته و تاريخ حيات آن به دوره اشكاني بر‌مي‌گردد. داده‌هاي باستان‌شناسي در تاييد متون تاريخي، هم توالي استقرار از دوره اشكاني تا قرن 4 هجري در دره سيمره را نشان مي دهد و هم بيانگر آن هستند كه اين منطقه طي قرون 3 و 4 هجري بيش از ساير دوره ها رونق داشته است. نمونه هاي سفالي كشف‌شده در جريان مطالعات باستان‌شناسي از نظر گاه نگاري از قرن 4 هجري جلوتر نمي رود. لذا مي‌توان گفت كه ولايت مهرجان‌قذق در همين قرن 4 هجري متروكه شده است. اين زمان با گزارش هاي تاريخي همخواني دارد كه به رخداد زلزله، شيوع وبا و وقوع سيل در اين قرن اشاره مي كنند. از سوي ديگر، متون تاريخي، داده‌هاي باستان‌شناسي و موقعيت و وسعت شهر تاريخي دره شهر حاكي از اين است كه اين محوطه باستاني همان شهر سيمره، مركز ولايت مهرجان قذق، است.

An Examination of historical text and archaeological data show that Mehrjanqadhaq was one of the important states of western Iran which had been founded and formed in a region now known as Darreshsher or more exactly in Saimara valley. The history of the state goes back to Parthian era. Archaeological data in confirmation of historical texts both indicate settlement sequence form Parthian era to fourth century A.H. in Saimara valley and show that this region flourished especially at third and fourth century A.H. Ceramic samples, which discovered in the course of archaeological excavations, chronologically, do not go forward then fourth century A.H. Therefore, we can say that Merhrjanqadhaq was deserted at fourth century A.H, which is also confirmed with historical records, which point to earthquake and flood occurrence as well as cholera epidemy at this century. On the other hand, the same historical and archaeological data and the situations and extent of ancient Darreshahr suggest that this site is the same as Saimara city, center of Mehrjanqadhaq state.