نقش فاطميان در گسترش علوم نقلي

The Role of Fatimids in the Propagation of Narrative Sciences

مقاله حاضر، در صدد بررسي ميراث مكتوب شيعيان فاطميِ مصر در باب علوم نقلي است. «نقل»، يكي از مهم‌ترين پايگاه‌هاي ترويج علوم ديني و وحياني است؛ زيرا به مدد آن مي توان آموزه هاي الهي را به بندگان خدا منتقل ساخت. شايد راز توجه اديان، فِرَق و مذاهب آسماني به دانش‌هاي نقلي در فعاليت‌هاي تبليغي و آموزشي خود، همين نكته باشد. فاطميان اسماعيلي‌مذهب، از اين قاعده مستثنا نبودند و در شاخه‌هاي متنوعي همچون: فقه، تفسير، تاريخ، شعر، ادبيات و ديگر علوم نقلي فعاليت داشتند. اگرچه دستاوردهاي مكتوب فاطميان در اين زمينه اندك است و به‌عنوان مثال، در مباحث فقهي نوآوري چشمگيري نداشتند و در علم قرايت و تفسير به دليل رويكرد عقل‌گرايي و باطني، تاليفات چنداني از خود به يادگار نگذاشتند، اما توجه ويژه آن‌ها به علوم نقلي، چه با هدف حفظ موجوديت سياسي خويش و چه با انگيزه ترويج فرقه اسماعيليه، شايسته بازخواني است. اين نوشتار كه به همين منظور سامان يافته، نشان مي‌دهد كه فاطميان توانستند با ترسيم ساختار مناسب و كمك‌هاي سخت‌افزاري و نرم‌افزاري، علوم نقلي را به بهترين شكل ترويج نمايند.

The present article is to study the written legacy of Fatimid Shiites in Egypt concerning the narrative sciences. Narration is considered as the most important foundation of propagation of religious and biological sciences. Since, relying on it, the divine instructions could be transferred to his servants. Maybe the mystery of attention of all the religions, heavenly sects and religions to the narrative sciences in the propagational and instructional activities is this very point. Fatimids, the followers of Ismaelite, were not exceptional in this regard and they were active in a variety of branches such as: jurisprudence, interpretation, history, poetry, literature and the other narrative sciences. Fatimid’s written achievements are not considerable in this regard and they were not of noticeable novelty concerning the jurisprudential issues and due to the intellectualism and internal approach, they did not leave considerable compilations in relation to the science of recitation and interpretation. Nevertheless, their particular attention to the narrative sciences whether with the purpose of preserving their political existence or the propagation of Ismaelite sect is deserved to be reviewed. The present article reveals that Fatimids could entirely circulate the narrative sciences through the illustration of an appropriate structure along with the hardware and software aids.