بررسي ديناميك كربن آلي در اجزا اندازه‌اي خاك كاربريهاي مختلف اراضي

هدف از اين تحقيق بررسي تاثير كاربريهاي مختلف اراضي بر توزيع كربن آلي در اجزا اندازه‌اي خاك مي‌باشد. بدين منظور تيمارهاي كشت آتريپلكس 18 ساله با شدتهاي چرايي متوسط، شديد و بصورت قرق، همچنين آتريپلكس 3 ساله قرق، اراضي كشت جو آبي و تيمار شاهد (اراضي طبيعي بدون كشت بوته) در قطعه چهار شهريار انتخاب شدند. نمونه برداري خاك به روش تصادفي سيستماتيك در سه تكرار براي هر تيمار و از عمقهاي 10-0، 30-10 و 100-30 سانتي‌متري انجام شد. تفكيك اجزا اندازه‌اي خاك با استفاده از الكهاي 18، 35، 60 و270 مش صورت گرفت و خاكهاي هر عمق به 5 كلاس اندازه‌اي تقسيم شدند و درصد كربن موجود در هر يك از اجزا اندازه‌اي اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه محتواي كربن آلي خاك با كاهش اندازه ذرات در همه تيمارها افزايش ‌يافت و در تمامي اعماق خاك بيشترين مقدار كربن آلي به ترتيب در اجزا اندازه‌اي F5 و F4 وجود دارد بطوري كه درصد كربن در اجزا اندازه‌اي µ250 > بيشتر از ميانگين درصد كربن كل خاك و در اجزا اندازه‌اي µ250 < كمتر از آن است. تيمارهاي مورد بررسي علي رغم اينكه از نظر درصد كل كربن با يكديگر اختلاف دارند ولي بطور كلي از لحاظ نسبت كربن اجزا اندازه‌اي به كل كربن خاك اختلاف زيادي در اجزا اندازه‌اي گوناگون وجود ندارد. فقط تمامي تيمارها باعث كاهش اين نسبت در اجزا اندازه‌اي درشت 2- 1 ميلي‌متر نسبت به شاهد و افزايش آن در اجزا اندازه‌اي µ250 > در اراضي جو آبي و آتريپلكس 18 ساله با چراي شديد شده‌اند كه نشان دهنده تمايل كربن به تجمع در اجزا اندازه اي ريز خاك است و كلا هر گونه مديريت اراضي كه باعث افزايش تجمع كربن در اجزا اندازه‌اي ريز خاك شود مي‌تواند گامي در جهت ترسيب پايدار كربن خاك باشد.

The purpose of this research was to investigate the effects of different land uses on organic carbon distribution in soil size fractions. The sites with 18 years cultivated by Atriplex canescens with high, moderate and none (exclosure) grazing intensities were selected in Shahryar. The sites with 3 years after the cultivation of Atriplex canescens, barely field and control (natural non cultivated lands) were the other studied treatments. A systematic random sampling method was used to collect the soil samples from 0-10, 10-30 and 30-100 cm depths of soil surface with 3 replications. Soil samples were divided to five size fractions using different Sieves, and the carbon content of each fraction was then measured. Results showed that soil organic carbon contents were increased by reduction in fraction size in the all treatments. The highest amount of carbon contents were observed in F4 and F5 fractions. The carbon contents of fractions of ?250µ were more than average soil carbon content, and in the fractions of ?250 µ were less than soil average carbon content. Although the carbon contents of the studied treatments were different, but the ratio of fractions carbon content to total soil carbon content in the fractions did not varied significantly. This ratio for 1-2 mm fraction was decreased in the all treatments. This ratio for ?250 µ fractions was increased in the barely field and 18 years cultivated by Atriplex canescens sites with high grazing history. The land management types that increase the carbon accumulation in the fine fractions can be considered as an effective step to sustainable soil carbon sequestration.