اصول و تكنيك‌هاي جراحي با روش داغ‌كردن در چشم‌پزشكي دوره اسلامي (از قرن سوم تا دوازدهم قمري)

Surgical Principles and Techniques with the Cautrise Methods in Ophthalmology in Islamic Period (from 3-12 AH)

مقدمه: دانش جراحي يكي از فرازهاي مهم طب سنتي دوره اسلامي است. در ميان اندام‌هاي مختلف، بخش جراحي اندام چشم، به دليل ظرافت و حساسيت زياد، نياز به شناخت، تخصص و تجربه باليني زيادي داشته است. با بررسي تاليفات در اين حوزه، اصول ثابتي قابل ترسيم است كه به صورت قوانين مشخص، مورد پذيرش و استفاده اكثر جراحان اين دوره قرار داشته است. استخراج اين اصول، اولين موضوع و بررسي تكنيك‌هاي جراحي چشم با روش داغ‌كردن نيز، موضوع دوم اين تحقيق است. روش: روش تحقيق كيفي از نوع تحليل محتواي متون اصلي دانش جراحي دوره اسلامي است. بر اين اساس، آثار برجسته اين حوزه بررسي محتوايي شده‌اند و ديدگاه‌هاي اين افراد در زمينه روش داغ‌كردن چشم مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. در نهايت با روش استقرايي اصول و تكنيك‌هاي ثابت در اين حوزه مشخص شده است. يافته‌ها: اين تحقيق، مويد اين فرضيه است كه جراحان دوره اسلامي، شناختي واضح و متمايز از انواع بيماري‌هاي پديدآمده در چشم داشته‌اند. در طول اين بازه زماني، اصول و تكنيك‌هاي رايجي در سرتاسر جهان اسلام، از اندلس در غرب تا هند در شرق رواج داشته است. بحث و نتيجه‌گيري: تشخيص افتراقي بر اساس معيارهاي: شكل ظاهري، محل ظهور، علت بيماري، رعايت اصول احتياطي در نتيجه تجربه باليني، زمان‌بندي مناسب جهت درمان به موقع، شناخت تخصصي از انواع داغه‌هاي مورد نياز هر بيماري و تكنيك استعمال هر كدام، اصول ضروري اين روش درماني براي هر چشم‌پزشك است. تكنيك‌هاي جراحان نيز شامل داغ‌كردن با استفاده از داغه سوزني، زيتوني، هلالي و عدسي شكل بوده است. جراح براي استفاده از هريك از داغه‌ها، تكنيك خاصي را رعايت مي‌كرده است تا ميزان ريسك آسيب‌ديدگي چشم به حداقل كاهش يابد.

Background: Surgical knowledge is one of the most important passages of Traditional medicine in Islamic period. Among the different organs, eye surgery, an elegance and high sensitivity field, that needs to more expertise and clinical experience. It seems that it can be drawn permanent principles and certain rules, has been accepted and used by most surgeons in this period by review of traditional reference books. This study reveals these principles and evaluates the surgical techniques of eye surgery in Traditional medicine. Method: Research method is qualitative content analysis of original texts of surgery in Islamic period. Accordingly, it is searched content of the outstanding works in this field, also their views on the principles and techniques is analyzed in the Cauterized of eye. Finally, with the inductive method, was specified constat Principles and techniques in the field. Results: This hypothesis is confirmed the surgens of Islamic period, have had the Clear and distinct understanding of a variety of head diseases. During this period, the common principles and techniques has spread throughout the Islamic world, from Andalusia in the West to India in the East. Discussion & Conclusion: The differential diagnosis according to the criteria same as appearance, position, reason of illness, observance the precautionary principle, as a result of the clinical experience, schedule for treatment, specialized knowledge of species, cicatrix, required for each illness, techniques, and essential principles in the process of management were noticed. Surgical techniques have also been included such as cauterize with needle, olive, arches and lens shape Cicatrix. Also surgeon has observed special techniques for using either one Cicatrix to minimize the risk of eye injury.