ارزيابي سناريوهاي توسعه حمل و نقل عمومي شهري با استفاده از الگوريتم سه مرحله اي فرآيند تحليل شبكه اي) مطالعه موردي: شهر مقدس مشهد(

Application of 3-Stages ANP Algorithm in Urban Public Transportation Development Scenarios Prioritization

اولويت بندي سناريوهاي توسعه حمل و نقل عمومي شهري با توجه تاثير قابل توجه حمل و نقل در زندگي روزمره شهروندان و حجم انبوه سرمايه‌گذاري لازم، نياز به توجه و دقت بالايي در مرحله تصميم‌گيري دارد. هرگونه خطا در اين مرحله ميتواند موجب عدم بهينه بودن تصميم شده و درنتيجه هزينه‌هاي كلاني را بر شهر تحميل نمايد. اين پژوهش پس از بررسي نتايج مطالعات گوناگون موجود در رويكردهاي قابل استفاده جهت ارزيابي و اولويت بندي سناريوهاي توسعه حمل و نقل عمومي، از ميان روش‌هاي تحليل چندمعياري، فرآيند تحليل شبكه‌اي را بعنوان روش برتر در حل اين مساله انتخاب و پيشنهاد نموده است. سپس جهت جلوگيري از بروز برخي خطاهاي محاسباتي بواسطه بازشماري يا كم شماري اثرات، از رويكرد جديدي تحت عنوان "الگوريتم سه مرحله اي" استفاده كرده است. در كاربرد اين الگوريتم با توجه به نقش كليدي تعيين معيارهاي ارزيابي, با بررسي جامعي از مطالعات صورت گرفته درخصوص ارزيابي حمل و نقل عمومي و ميزان توجه به هريك از معيارهاي فوق، با انجام يك مرحله فرآيند طوفان فكري و پرسش از خبرگان، مجموعه اي معيارها تعيين گرديد. در ادامه مقاله، براي اجراي كامل در يك شرايط واقعي، شهر مقدس مشهد براي انجام مطالعات موردي انتخاب و كل فرآيند براي شبكه حمل و نقل همگاني اين شهر انجام گرديد. نتايج مطالعه موردي نشان داد انجام فرآيند پيشنهادي، باعث رشد بيش از 30% در معيار نهايي ارزيابي در سناريوي برتر نسبت به حالتي خواهد بود كه از روش متداول براي توزيع بودجه استفاده شود. اين امر بيانگر رشد قابل توجه در منافع حاصل از هزينه كرد بودجه براي شهر و شهروندان است. با استفاده از نتايج حاصل، اين پژوهش در پايان "ساختار فرآيند تحليل شبكه‌اي اصلاح شده" را جهت ارزيابي و اولويت بندي سناريوهاي توسعه حمل و نقل عمومي شهري براي بكارگيري در موارد مختلف جهت تصميم‌گيري در حمل و نقل عمومي شهري پيشنهاد مي‌نمايد.

Considering the effects of transportation on citizens’ lives and the large amount of needed fund requires high accuracy in prioritization of urban transportation development scenarios on decision making step. Any kind of error on this stage may cause a non-optimum decision and consequently imposed considerable costs on the public. In this research the Network Analytic Process is selected as the superior methodology for solving the mentioned problem. This is based on the investigation of existing studies relating the operational approaches on public transportation development scenarios. Afterwards a newly approach named “3-stages algorithm” is introduced in order to overcome some potential computational errors associated with network analysis process. In application of this algorithm, considering the key role of evaluation criteria determination and a comprehensive investigation on studies done on public transportation evaluation, degree of attention on each of aforementioned criteria and applying a one stage brain storming, a set of criteria were selected based on the opinions of urban transportation experts. The modified network analysis process is suggested for the assessment and prioritization of urban transportation development scenarios as the result of this research.