بررسي واكنش ارقام و لاين هاي سويا (Glycin max L.) به تنش كم آبي

Evaluation the Response of Soybean (Glycin Max L.) Genotypes to Drought Stress

صفات كمي و همچنين واكنش 20 لاين و رقم سويا به تنش كم آبي در دو سال 1389 و 1390 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان ارزيابي شد. به اين لحاظ سه آزمايش جداگانه در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. زمان آبياري در آزمايش اول (شاهد) بر اساس 50 ميلي متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A و در شرايط تنش متوسط و شديد به ترتيب بر اساس 100 و 150 ميلي متر تبخير از تشتك تبخير در نظر گرفته شد. در هر سه شرايط، اثر ژنوتيپ بر اكثر صفات مورد مطالعه از نظر آماري معني دار بود. كاهش رطوبت خاك و ايجاد شرايط تنش خشكي توانست سبب كاهش معني دار عملكرد دانه در ژنوتيپ هاي مورد مطالعه شود، اگرچه شدت اين كاهش در ژنوتيپ هاي مختلف متفاوت بود. ميانگين عملكرد دانه ژنوتيپ هاي مورد مطالعه در شرايط بدون تنش 1989 كيلوگرم در هكتار و در شرايط تنش خشكي شديد 1242 كيلوگرم در هكتار بود. تحت شرايط بدون تنش ژنوتيپ HT2 با 2569 كيلوگرم در هكتار، تحت شرايط تنش متوسط ژنوتيپ PE10 با 2222 كيلوگرم در هكتار و تحت شرايط تنش شديد رطوبتي ژنوتيپ WE6 با 1688 كيلوگرم در هكتار بيشترين عملكرد دانه را توليد كردند، كه مي توانند مورد استفاده قرار گيرند.

Quantitative traits and the response of 20 genotypes of soybean to water deficit stress were evaluated at Agricultural Research Station of Gorgan in 2010 and 2011. Therefore, 3 separate experiments were conducted, each experiment as randomized complete block design, in 3 replications. In the first experiment, all soybean genotypes were irrigated based on 50 mm evaporation from evaporation pan, but in second and third experiments, the irrigations were applied based on 100 and 150 mm evaporation from evaporation pan. In all 3 stress levels, effects of genotype were significant on most of studied traits. Decreasing soil moisture and inducing drought conditions decreased grain yield in studied genotypes, however, the amount of yield reduction were different in genotypes. The mean grain yield of soybean genotypes in non-stress and stress conditions was 1989 and 1242 kg ha-1, respectively. Genotype HT2 in non-stress conditions (2569 kg ha-1), PE10 in medium stress conditions (2222 kg ha-1) and WE6 in high stress conditions (1688 kg ha-1) had the highest grain yield, respectively, which can be used in research programs.