تحليل كمي عوامل موثر بر سلامتي به منظور تحقق اهداف برنامه ريزي شهري و منطقه اي مطالعه ي موردي : شهرستان هاي استان اصفهان

A Quantitive Analysis of Health Factors for Realization of Urban and Regional Planing Goals Case study : counties of Isfahan province

براي رسيدن به توسعه ي پايدار شاخص هاي مربوط به سلامت نقش ارزنده اي را به عهده دارند، سلامتي به عنوان رفاه كامل جسمي، رواني و اجتماعي، پيوندي وثيق با عرصه هاي اجتماعي، اقتصادي، سياسي و ... داشته و دغدغه خاطر بسياري از كشورها است. هدف از اين تحقيق شناخت اهميت شاخص هاي موثر بر سلامت و تحليل وضعيت شهرستان هاي استان اصفهان از نظر اين شاخص ها مي باشد. بر اين اساس شهرستان هاي استان اصفهان نسبت به همديگر، مقايسه و رتبه بندي شده اند. اما در اين سنجش، محدوديتهايي از جمله تعدد شاخص ها، وزن و واحد متفاوت آنها و چگونگي انتخاب آنها وجود داشته كه براي رفع اين مشكلات ابتدا روش تحليلي عاملي به منظور خلاصه سازي و وزن دهي به شاخص ها به كار گرفته شده و سپس از روش تاكسونومي عددي و تحليل سلسله مراتبي (AHP) جهت رتبه --بندي شهرستان ها استفاده شده است. لذا روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي – تحليلي با تكيه بر آمار سال 1388 مي باشد. گرچه سطح بندي با روش هاي متفاوت به كرات به كار گرفته شده اما تاكنون بر شاخص-هاي سلامت شهرستان هاي استان اصفهان تحليلي صورت نگرفته است و تنها با تكيه بر يافته-هاي اين تحقيق مي توان استنباط كرد كه شاخص- هايي چون رشد جمعيت، تعداد پزشك عمومي به ازاي هر ده هزار نفر ، تعداد مراكز بهداشتي – درماني به ازاي هر صد هزار نفر، ميزان باسوادي بزرگسالان و ... بيش ترين تاثير را در شاخص سلامت داشته است. همچنين بر اساس يافته هاي اين تحقيق، شهرستان هاي لنجان ، اردستان و نطنز از وضعيت بهتري نسبت به ديگر شهرستان ها برخوردارند. در حالي كه شهرستان هاي فريدونشهر، نجف آباد، شاهين شهر و برخوار و چادگان در وضعيت نامناسبي قرار دارند. در پايان نيز راهكارهايي به منظور ارتقا وضعيت سلامت شهرستان ها پيشنهاد شده است.

The health – related indices have valuable roles in achieving a sustainable developmen. As complete physical , psychological and social well-being , health is strongly linked to social , economical , political areas and is a concern for many countries. This research aims at recognizing the importance of health indices and analysing the situation of counties in the province of Isfahan in terms of such indices. On this basis , this counties are compared and ranked . But in this measurement there were such limitation as numerous indices , their different weights and units , and their selection methods ; and in order to remove them , initially the factor analysis method was applied to summarize and assign weight to the index , then the numurical taxonomy and analytical hierarchy process (AHP) was used for ranking the counties . Therefore the research method in the present descriptive analytical investigation , relies upon the statistics of the year 2009-2010 . Although leveling has been repeatedly used in defferent ways , but so far no analysis have been performed on the health indices of Isfahan province counties , and only by relying upon the findings of the present research one may conclude that indices such as population growth , general physicians per thousand , health – treatment center per one hundred thousand , literacy rates in adults , … have had the highest effects on health index . Also the findings indicate that the counties of Lenjan , Ardestan , Natanz , have a better situation compared to the other ; and those of Fereydoon-shahr, Najaf-abad, Shahin-shahr&Borkhar, Chadegan , are in an inappropriate status. At the end several measure are offered to promote the health situation of the counties.