تعيين ميزان اثربخشي مداخله مبتني بر جامعه در راستاي تغيير نگرش بر فرآيند بارداري و زايمان در منطقه چهار شهرداري تهران

Effectiveness of community based intervention on improvement of pregnancy and delivery process in district 4 of Tehran

زمینه و هدف: برای كاهش میزان سزارین به مداخلات پیچیده‌ای كه هدف آن تغییر رفتار است، نیازمندیم. هدف از این مطالعه تعیین میزان اثربخشی مداخله مبتنی بر جامعه در راستای ارتقا فرآیند بارداری، زایمان و كاهش میزان سزارین بود. روش بررسی: مطالعه به‌صورت نیمه‌تجربی روی مادران محله خاك‌سفید و جوادیه از دی‌ماه 1389 تا شهریور 1393 صورت گرفت. گروه مورد مطالعه شامل 274 مادری بودند كه برای اولین واكسن نوزادی به مراكز و پایگاه‌های واكسیناسیون مراجعه كرده بودند. مشخصات دموگرافیك مادران در پرسشنامه‌ای ثبت شد. سپس مداخلات شامل آموزش، مشاوره، ارایه بسته آموزشی به‌مدت یك‌سال در سطح جامعه، مراكز بهداشتی و بیمارستانی انجام گردید. ارزیابی پس از مداخلات بر روی 250 مادری كه شیرخوار را برای واكسن دو ماهگی آورده‌اند، بر مبنای همان پرسشنامه صورت گرفت. تاثیر مداخلات بر كاهش میزان و درخواست سزارین در دو گروه مقایسه شد. یافته‌ها: از 274 مادر در گروه پیش از مداخله، 193 نفر (44/70%) و از 250 نفر مادر در گروه پس از مداخله، 169 نفر (6/67%) زایمان سزارین داشتند. گرچه تمایل اولیه برای زایمان سزارین كاهش داشت (034/0P=) اما كاهش معناداری در میزان سزارین وجود نداشت (48/0P=). میزان اپی‌زیوتومی، اینداكشن و موربیدیته مادر در گروه پس از مداخله پایین‌تر بود (01/0 و 0001/0 و 0001/0P=). اختلاف معناداری از نظر سن حاملگی در دو گروه مشاهده شد (007/0P=). نتیجه‌گیری: پس از مداخله، تمایل مادر برای زایمان طبیعی افزایش و موربیدیته كاهش یافته بود. اما به‌نظر می‌رسد میزان سزارین تابع فاكتورهای مهم دیگری می‌باشد.

Background: To reduce cesarean section rate, we need complex interventions to modify related behavior. We aimed to identify the effectiveness of a community-based intervention on prenatal care status, delivery and decline of cesarean section rate. Methods: A quasi-experimental study was carried out on mothers residing in Khak Sefid and Javadiyeh in Tehran from January 2011 to September 2014. Study population was 274 mothers attending in health centers for first vaccination of their neonates. Mothersʹ demographic data were recorded in some questionnaires. One year interventions including consultation, distribution of educational package and training courses (for mothers, fathers and their families, educational programs for midwives, obstetricians and gynecologist, residents, medical students), accomplishment of 10 steps baby-friendly principles and provision adequate personnel in labor-delivery room were implemented in community, hospitals and health centers. After intervention, 250 mothers who were attending in health centers for vaccination of 2 months aged neonates were assessed and their data were recorded in the same questionnaires. The effectiveness of intervention on cesarean section rate and cesarean tendency in before and after intervention groups were compared. P< 0.05 was considered as level of significance. Results: Of 274 mothers in "before intervention" group 193 (70.44%) and of 250 mothers in "after intervention", 169 subjects (67.6%) had cesarean section. Although a significant decline was seen in cesarean tendency in "after intervention" group (P= 0.034), no significant difference was seen between 2 groupsʹ cesarean section rates (P= 0.48). In "after intervention" group episiotomy, induction of labor rate and maternal morbidity were significantly lower than "before intervention" group (P= 0.0001, 0.0001, 0.01). Although no significant difference was seen between two groups neonatal birth weight (P= 0.69), a significant difference was seen between two groupsʹ gestational age (P= 0.007). Conclusion: After intervention, in spite of no decline in cesarean section rate, NVD tendency and morbidity rate were raised and improved respectively. It seems that cesarean section rate was influenced by other important factors.