واكنش هدايت روزنه‌اي به تغييرات پتانسيل آب برگ و دماي تاج در درخت بادام تحت تنش شوري و كمبود آب

Response of Stomatal Conductance to Leaf Water Potential, and Canopy Temperature in Almond Trees under Drought and Salinity Stress

اراضي وسيعي از كشور متاثر از پديده شوري و خشكي است. درخت بادام به‌دليل تحمل خوبي كه به كم آبي دارد، در مناطق خشك و نيمه خشك كاشته مي‌شود. با توجه به حساس بودن اين گياه به شوري، مديريت آبياري آن مستلزم تمهيداتي است كه ما را به آگاهي از تاثير تنش شوري و خشكي بر ويژگي‌هاي آبي آن ناگزير مي‌كند. اين مطالعه با هدف بررسي تاثير تنش هم‌زمان خشكي و شوري بر ويژگي‌هاي آبي درخت بادام در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تيمار شوري آب، شامل آب چاه با شوري dS/m2 (T1)، و آب‌هاي شور شده با نمك‌هايي با همان تركيب آب چاه dS/m4 (T2) و dS/m5 (T3) در سه تكرار و در ايستگاه باغباني مركز تحقيقات كشاورزي استان آذربايجان شرقي در خاكي با بافت شن لومي اجرا شد. درخت‌ها با آب تهيه شده براساس تيمارهاي موجود به روش تشتكي به شعاع 85 سانتي‌متر آبياري شدند. در طول فصل رشد دماي تاج درخت، دماي هوا، رطوبت نسبي هوا، پتانسيل آب برگ، هدايت روزنه‌اي و رطوبت خاك تا عمق 70 سانتي‌متر در وسط روز (12 تا 14) اندازه‌گيري گرديد. نتايج نشان داد كه شوري تاثير معني‌داري (P < 0.0001) بر هدايت روزنه‌اي (gs)، پتانسيل آب برگ (LWP)، دماي پوشش سبز (Tc) و تخليه آب قابل استفاده خاك (AWD) دارد. متوسط فصلي gs براي تيمارهاي T1 تا T3 به‌ترتيب 86/0، 59/0 و 44/0 سانتي‌متر بر ثانيه و پتانسيل آب برگ براي همان تيمارها به‌ترتيب 90/1-، 93/1- و 16/2- مگاپاسكال بدست آمد. ارتباط معني‌داري بين gs ، LWP، Tc و AWD حاصل شد. براساس معادلات بدست آمده، حد آستانه‌اي gs براي شروع تنش، در 73/0 سانتي‌متر بر ثانيه اتفاق افتاد. LWP و AWD معادل براي اين هدايت روزنه‌اي به‌ترتيب 85/1- مگاپاسكال و 64 درصد بود. Tc بهينه براي وقوع بيش‌ترين مقدار gs ، 2/28 درجه سلسيوس تعيين شد. وجود همبستگي قوي بين Tc با ديگر شاخص‌هاي تنش نشان داد كه مي‌توان از Tc به‌عنوان ابزاري كارآمد براي پايش وضعيت آبي درخت بادام براي برنامه‌ريزي آبياري استفاده كرد.

Large areas of Iran are affected by salinity and drought. Due to the tolerance of almond (Prunus dulcis) to water stress, this tree is mainly grown in arid and semi-arid regions, where salinity is commonly another agricultural problem at such areas. Sensitivity of almond trees to salinity calls for special attention to the integrated effect of salinity and water stress on its water relations. This study aimed to evaluate the combined effect of salinity and drought stress on almond water status. The trial was conducted during 2014 based on randomized complete block design with three replications on a loamy sand soil at horticultural station of the Agricultural Research Center of Azarbaijan province. Treatments comprised three irrigation salinity levels viz. 2 (T1), 4 (T2), and 5 (T3) dSm-1. Leaf (Tc) and air (Ta) temperatures, air relative humidity, leaf water potential (LWP) and integrated volumetric soil water content (SWC) at three depths (0?20, 0?40, and 0?70) were measured at midday (12?14) during the growing season. Results indicated that salinity had significant effect (p < 0.0001) on stomatal conductance (gs), Tc, LWP and available water depletion (AWD). Seasonal averages of gs for treatment T1 to T3 were 0.86, 0.59 and 0.44 cm.s-1, respectively, and the corresponding LWP were ?1.90, ?1.93 and ?2.16 MPa. Also, significant correlation was found between gs, LWP, Tc and AWD. Based on the regression equations, threshold value of gs for initiating stress was obtained to be 0.73 cm s-1. Corresponding LWP and AWD for this gs value were ?1.85 MPa and 64%, respectively. Optimum Tc for highest gs was determined to be 28.2 oC. Highly significant correlation between Tc and other water status indicators showed that midday canopy temperature may be a useful tool for assessment of water status and irrigation scheduling of almond orchards.