اثر مقادير مختلف آبياري روي تراكم طول ريشه و عملكرد ذرت دانه‌اي در آبياري قطره‌اي

Effects of Different Irrigation Amounts on Corn (Zea maize L.) Root Length Density and Yield under Drip Irrigation

عملكرد گياه تابعي از توزيع ريشه و فعاليت آن مي‌باشد. در شرايط محدوديت آب، رشد كافي و كارآيي ريشه براي بهره وري محصول ضروري هستند. براي مطالعه رابطه بين پويايي رشد ريشه ذرت (رقم سينگل كراس 704) و ميزان جذب آب قابل دسترس خاك، با استفاده از سامانه آبياري قطره‌اي، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل سه رژيم آبياري: 100I1= %، 80% I2= و 60% I3= از نياز واقعي گياه بود كه توسط فرمول پنمن – مونتيت با استفاده از داده‌هاي هواشناسي محاسبه گرديد. نمونه برداري از ريشه‌ها از ابتدا تا اواخر فصل رشد در چهار مرحله يعني 25 ، 55 ، 85 و 115 روز بعد از كاشت انجام گرفت. نمونه برداري‌ها از 5 عمق 10-0 ، 20-10 ، 30-20 ، 40 -30 و 50-40 انجام شد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه تيمارهاي آبياري بر تراكم طولي ريشه در عمق‌هاي مختلف اثر معني‌داري در سطح احتمال يك درصد داشته است. تقريبا 60 درصد تراكم طولي ريشه ذرت تا عمق 20 سانتيمتري بود. از طرفي لايه‌هاي سطحي ريشه تا اين عمق خيلي سريع رطوبت خود را از دست داده و گياه براي ادامه بقا نياز به جذب آب از لايه‌هاي زيرين ( پايين‌تر از 20 سانتي‌متر) دارد. اين در حالي است كه در تيمار كم آبياري ( 60 درصد نياز آبي) به علت كمبود آب و جذب آن در لايه‌هاي ابتدايي، تا لايه 40 سانتي‌متر وضعيت رشد ريشه كم بوده و در نتيجه ميزان جذب آب نيز در لايه‌هاي پايين كم‌تر بوده است. افزايش مقدار آبياري تاثير مثبتي بر ميزان عملكرد داشت به طوري كه تيمار آبياري 100 درصد نياز آبي با 7769 كيلوگرم در هكتار بيشترين و تيمار 60 درصد نياز آبي با 2482 كيلوگرم در هكتار كمترين عملكرد خشك دانه را داشت.

Plant yield is a function of root distribution and its activity. Under limited water conditions, adequate root growth and efficiency are essential for crop productivity. To study the relationship between the dynamics of corn (Zea Maize L., variety single cross 704) root growth and soil available water uptake under drip-tape irrigation system, an experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications. Experimental variables were three irrigation treatments including: 100% (I1), 80% (I2), and 60% (I3) of the actual plant water requirement calculated by the Penman–Monteith formula using meteorological data. The roots were collected from the beginning to the end of the growing season at four stages including: 25, 55, 85 and 115 days after planting. Samples were taken from 5 depths: 0-10, 10-20, 20-30, 30-40, and 40-50 cm. The results showed that irrigation treatments had significant effect (p=0.01) on root length density at different depths. About 60% of the corn root length density was up to the depth of 20 cm. On the other hand, the surface layers of the soil at this depth lost their moisture rapidly and, therefore, the plant needed to absorb water from the lower layers (below 20 cm) to survive. In low irrigation treatment (60% water requirement) up to the depth of 40 cm, root growth was low and, as a result, water absorption was also low. Higher irrigation had a positive effect on corn yield as the highest yield (7769 kg/ha) was obtained with the irrigation treatment of 100% water requirement.