هزينه هاي كمرشكن در نظام سلامت ايران: مروري نظامند بر شواهد موجود

Catastrophic health expenditures in Iran: A review of the literature

بحث تامين مالي نظام سلامت به شكل عادلانه، از مهمترين مباحث حوزه سلامت است به گونه‌اي كه سازمان سلامت جهان در گزارش سال 2000 بر اهميت اين موضوع و در گزارش سال 2010 بر نحوه و شيوه‌هاي دستيابي به روش هاي تامين مالي عادلانه تاكيد كرده است. از اين رو مطالعات بي‌شماري در راستاي تعيين ميزان و روش هاي عادلانه سازي تامين مالي نظام سلامت صورت گرفته است. هدف مطالعه حاضر مروري بر مطالعات انجام يافته در اين زمينه از منظر بررسي ابعاد عدالت در تامين مالي نظام سلامت با استفاده از شاخص ميزان مواجه خانوارها با هزينه هاي كمر شكن در نظام سلامت ايران بود. براي دستيابي به اهداف مطالعه، با استفاده از كليد واژه هاي عدالت، تامين مالي، هزينه‌هاي كمر شكن، و نظام سلامت در پايگاه هاي دادهاي PubMed، Scopus، SID،MagIran، IranDoc و GoogleScholar، بدون محدوديت زماني در دو زبان انگليسي و فارسي مرور نظام مند انجام گرفت. در مجموع از تعداد 116 مطالعه شناسايي شده، تعداد 38 مطالعه كه داراي معيارهاي لازم مطالعه بودند كه متن كامل آنها مورد بررسي قرار گرفت كه از اين تعداد در نهايت 19 مطالعه كه پاسخ گوي اهداف مطالعه حاضر بودند وارد مطالعه شدند. 1/21 درصد مطالعات درصد مواجهه با هزينه‌هاي كمرشكن سلامت را در بيماران مورد بررسي قرارداده بودند و ساير مطالعات درصد مواجهه را در جمعيت‌هاي ساكن در يك محدوده جغرافيايي مطالعه كرده بودند. درصد مواجهه با هزينه‌هاي كمرشكن در نظام سلامت ايران بين 5/2 تا 5/72 درصد برآورد شده بود. بحث عدالت در تامين مالي نظام سلامت با استفاده از درصد مواجهه با هزينه‌هاي كمرشكن بصورت قابل توجهي در ايران مورد مطالعه قرار گرفته است كه نتايج متفاوتي داشته است. چنين به نظر مي‌رسد كه درصد مواجهه با هزينه كمرشكن تا حد قابل توجهي تحت تاثير جمعيت مورد مطالعه، محدوده جغرافيايي مورد بررسي و حجم نمونه مطالعه قرار دارد كه در مطالعات آتي بايد مد نظر قرار گيرد. بديهي است كه برآورد دقيق اين شاخص به شناسايي و اجراي راهكارهاي مناسب براي بهبود وضع موجود كمك خواهد كرد.

Objective (s): The aim of this study was to review literature on studies that estimate catastrophic health expenditures (CHE) for assessing equity in health financing in Iran. Methods: The PRISMA guideline was followed and several search engines including Google Scholar, Pubmed, Scopus, Magiran and SID were examined to restive relevant studies. We used health catastrophic expenditure, catastrophic payment, equity, health and Iran as keywords. Literature review was conducted without time limitation in Persian and English documents. Results: The initial search yielded 116 studies. After excluding duplicates and non-relevant studies, 38 articles were selected for full text analysis and finally 19 papers selected for this review. 21.1 % of the studies estimated catastrophic health expenditures in patients groups and others considered the whole populations in a distinct area. Estimation ranged from 2.5% to 72.5%. Conclusion: The range of estimations was very wide. It seems that CHE was influenced by the socioeconomic status of population studied, burden of diseases in different areas and sample size. The exact estimation of CHE is recommended in order to define and implement best solutions in improving the present situation.