آموزه هاي علم اخلاق از منظر ارسطو و ابن‌مسكويه رازي

Ethical Doctrines in Aristotle and Ibn Miskawayh Razi

مكاتب مختلف اخلاقي، آموزه هاي متفاوتي براي علم اخلاق معرفي كرده اند. آموزه هاي علم اخلاق شامل مقدمات، معيارها و مصاديق فعل اخلاقي ميشود. نوعاً، اختلافات ميان مكاتب اخلاقي در زمينه آموزه ها، ريشه در مباني فكري و فلسفي فيلسوفان اخلاق دارد. مكاتب اخلاقي ارسطو و ابن‌مسكويه هردو فضيلت گراست. ابن‌مسكويه مهمترين مقدمات عمل اخلاقي را خودشناسي و تعليم و تربيت ميداند. هر دو متفكر، با مباني اراده، عقل، اعتدال و شرع به تبيين معيار هاي فعل اخلاقي و با مولفه هاي فضيلت، لذت، دوستي و... به تحليل مصاديق عمل اخلاقي ميپردازند. ليكن، نظر به جهان‌بيني متفاوت اين دو فيلسوف، نگرش آنان در خصوص هريك از عناصر و مصاديق اخلاقي نيز متفاوت خواهد شد. زيرا ابن‌مسكويه برخلاف ارسطو، براي شريعت اسلام در آرا اخلاقي خود جايگاه مهمي قايل است و نيز با انديشه جهان‌بيني توحيدي قادر است كه مدل موفقتري از آموزه هاي علم اخلاق ارايه دهد. وي تحت‌تاثير آموزه هاي ديني، نقش تعليم و تربيت ديني را در رشد و پرورش اخلاقي، موثر و كارآمد ميداند. نوشتار حاضر با مقايسه آرا اين دو فيلسوف در پي واكاوي آموزه هاي علم اخلاق ميباشد.

Different schools of ethics have presented different doctrines in the field of ethics. Ethical doctrines include the premises, criteria, and referents of ethical acts. The differences between schools of ethics in their doctrines are rooted in their philosophical principles. The ethical schools of both Ibn Miskawayh and Aristotle are virtualistic. Ibn Miskawayh believes that the most important prerequisites for ethical acts are self-knowledge, education, and training. Both thinkers explain the criteria for ethical acts relying on the principles of free will, intellect, moderation, and religious laws and analyze their referents based on elements of virtue, joy, friendship, etc. However, given the different worldviews of these two philosophers, their ideas of any of the ethical elements and referents are also different. Unlike Aristotle, Ibn Miskawayh attaches great importance to Islamic laws in relation to his ethical views. Moreover, he is able to provide a more successful model of ethical doctrines based on his monotheistic worldview. Influenced by religious teachings, he also believes that religious training plays an influential and efficient role in ethical growth and development. This paper is intended to explore ethical doctrines by comparing the ideas of these two philosophers.