نقش مسووليت مدني پزشكان در تامين سلامت جامعه و رعايت مصلحت اجتماعي

The Role of Physicians’ Civil Responsibility in Securing People’s Health and Social Interests

مسووليت مدني پزشكان همواره يكي از مسايل مهم حقوقي بوده است. به همين دليل قوانيني كه تا كنون در ا ي ن باره وضع شده با چالش ها ي مختلفي مواجه شده است. ريشه اين مشكلات بيشتر مربوط به ديدگاههاي متفاوت نسبت به مبناي مسووليت مدني مي باشد. در اي ن مقاله با بررس ي برخي از نظام هاي حقوقي مشخص شد، روند قانونگذاري در ايران پس از فراز و نش يب ها ي فراوان توانسته راه اعتدال را پ يشه خود ساخته و با هنگ شود. ولي روي ه قضا يي هنوز نتوانسته در ا ي ن زمينه به گونه ا ي ? انتخاب تقصير به عنوان مبناي مسووليت توانسته با قوانين ساير كشور ها هم شكوفا شود تا در آرا خود همزمان مصلحت اجتماعي، سلامت جامعه و حقوق پزشكان را در كنار جبران زيان هاي وارده به بيمار مورد توجه قرار دهد. هدف اين مطالعه تشريح نقش مسووليت مدني پزشكان و تاثيري كه اي ن مسوو ليت م ي تواند در تام ين سلامت جامعه و رعا ي ت مصلحت اجتماعي داشته باشد، بود. نوع مطالعه مروري نقلي است كه با استفاده از روش مطالعه كتابخانه اي و پايگاه هاي اطلاعاتي حقوقي و قضايي در اي ران از جمله پايگاه اطلاع رساني پژوهشگاه قوه قضاييه و پايگاه اطلاع رساني حقوقي ايران و با استفاده از شصت منبع ديگر كه بيست و سه منبع به طور مستقيم استفاده شده كه در محدوده زماني ارديبهشت 1392 تا مهرماه 1393 به مطالعه متون حقوقي و فقهي و قوانين داخلي و خارجي و بررسي روي ه هاي قضايي ايران و برخي از كشور هاي ديگر از جمله فرانسه و آمريكا به صورت مقايسه اي پرداخته شد. در ا ي ن مطالعه كل ي د واژه ها ي كلي دي مورد استفاده بيشتر بر محور مسووليت مدني، تقصير، خطر، ضرر و زيان، رضايت و برايت است. نتيجه اين توصيف نشان مي دهد نظام حقوق ي اي ران در سال هاي گذشته نتوانسته موضع ثابتي نسبت به مسووليت مدني پزشكان اتخاذ كند. براي مثال در يك مقطع تحت تاثير دي دگاه برخ ي از فقيهان نظريه خطر و در مقطعي ديگر نظريه تقصير را مبناي مسووليت مدني پزشكان دانسته است. ولي به مرور زمان با نگاه واقع بينانه در مسيري قر ار گرفته كه تداوم آن مي تواند حقوق بيمار، پزشكان و جامعه را بهتر تامين كند. واژههاي كليدي: مسووليت؛ پزشكان؛ سلامت.

Abstract Physicians’ Civil Responsibility has always been among important legal issues and thus, subject to rules faced with various challenges rooted in different approaches towards civil responsibilities. The present study investigated some of the world’s legal systems and different dimensions of responsibility to find proper strategies for securing patients’ rights as well as other issues in this respect. The study was a library research in which Iranian law and justice databases such as the Information Center of Judicial Institute and Iranʹs Legal Database along with sixty other resources have been exploited directly and indirectly within the period from May 2014 to September 2015. It has investigated legal and jurisprudential texts, internal and international rules and judicial processes acted upon in Iran, France and America in a comparative manner. Actually, the key points of the study turn round civil responsibility, fault, risk, irreparable loss, permissive waste, agreement and acquittal. The findings showed that Iranian legal system has not been able to take a fixed stance towards physicians’ civil responsibility in the past, e.g. in a certain period of time, based on some of the jurisprudents’ views, it has sometimes adopted risk and some other times fault as the basis for Physicians’ civil responsibility. However, in the course of time, it has come to follow a more optimistic approach which, if continued, can secure the patients’ and people’s rights in a more acceptable manner. Keywords: Responsibility, Physicians, Health.