اثرات تراكم بوته بر عملكرد گل و اسانس و برخي شاخص هاي مهم زراعي در گاوزبان اروپايي (Borago officinalis L.)

Effects of plant density on flower, essential oil yield and some important agronomic indices of Borage (Borago officinalis L.)

سابقه و هدف: گاوزبان اروپايي به خانواده Boragianaceae تعلق دارد كه در سطح وسيعي به عنوان داروي سنتي از گذشته استفاده شده است. افزايش گرايش مردم به طرف گياهان دارويي براي مداواي بيماري ها، كشت انواع گياهان دارويي در سطح جهان و ايران ضروري ساخته است. توليد گياهان دارويي همانند انواع ديگر گياهان تحت تاثير عوامل زراعي نظير تراكم بوته در واحد سطح قرار مي گيرد. بدين‌ترتيب، اين آزمايش به-منظور ارزيابي عملكرد گل و اسانس و برخي شاخص هاي مهم زراعي در گاوزبان اروپايي (Borago officinalis L.) تحت تاثير تراكم بوته در شرايط اقليمي گيلان انجام شد. مواد و روش‌ها: اين آزمايش، در سال 1392 در ايستگاه تحقيقاتي شلمان مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي گيلان، در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي و در سه تكرار اجرا شد. تيمارهاي مورد مطالعه شامل پنج تراكم كاشت 20، 40، 60 و 80 و 100 بوته در مترمربع بود. يافته ها: نتايج نشان داد كه اثر تراكم بوته از نظر عملكرد گل (بر مبناي وزن خشك) و اسانس، عملكرد دانه و روغن دانه معني دار بود. بيشترين توليد گل و اسانس گاوزبان اروپايي در تيمار 40 بوته در مترمربع به‌دست آمد. اما، كمترين ميزان اسانس گل گاوزبان در تراكم 100 بوته در مترمربع مشاهده گرديد. به‌علاوه، نتايج نشان داد كه بيشترين درصد روغن دانه و عملكرد روغن در گاوزبان اروپايي از تراكم 40 بوته در مترمربع به‌دست آمد. نتيجه گيري: به‌طوركلي، صفات اندازه گيري شده در گاوزبان اروپايي با افزايش تراكم بوته در واحد سطح كاهش يافت. بر اساس نتايج اين آزمايش، تعيين تراكم بوته در واحد سطح براي دستيابي به بالاترين توليد گاوزبان اروپايي ضروري است. بدين ‌ترتيب، تراكم 40 بوته در مترمربع مي تواند به منظور افزايش توليدات گل گاوزبان در گيلان و شرايط اقليمي مشابه قابل توصيه باشد.

Background and objectives: Borago officinalis belongs to Boraginaceae family that has been used widely as traditional medicine since long times. The increasing tendency toward herbal medicine for curing diseases has made necessity for cultivation of various medicinal plants in worldwide level and Iran. The production of medicinal plants like to other types of plants is affected by agronomic factors such as plant density per unit area. Hence, this experiment was carried out to evaluate the effects of plant density on flower and essential oil yield and some important agronomic indices in Borage (Borago officinalis L.) under climatic condition of Guilan province. Material and methods: This experiment was performed based on randomized complete block design with three replications, at Shalman research station of agricultural and natural resource research center of Guilan province, Iran, in 2013. Plant densities including of 20, 40, 60, 80 and 100 plant per m2 comprised the experimental factors. Results: The results showed that effect of plant densities were significant for flower yield, essential oil, seed and oil yield. The greatest flower yield (based on dry weight) and essential oil content of Borago officinalis, were obtained from 40 plants per m2 density. But, the lowest essential oil content was observed at 100 plants per m2 density. In addition, the results showed that the greatest seed oil content and oil yield of Borago officinalis obtained from 40 plants per m2 density. Conclusion: In general, measured traits of Borago officinalis decreased due to enhancement of plant density per unit area. Based on results of this experiment, the determination of plant density per unit area is necessity to achieve the highest production of Borago officinalis. Thus, the density of 40 plants per m2 could be recommendable in order to increase borage productions under Guilan province and similar climatic conditions.