معناشناسي واژه «احسان» در قرآن

A Semantic Study of "Ihsan" in Quran

واژه «احسان» يكي از كلمات بنيادين قرآن است كه در ساخت دستگاه فكري و جهان بيني قرآني نقش مهمي را ايفا مي‌كند. اين واژه در ادبيات قرآني به دليل ارتباط معنايي با ساير مفاهيم بنيادين قرآن مثل تقوا و ايمان، شامل حوزه معنايي گسترده‌اي است. گستردگي شبكه معنايي اين واژه در فرهنگ قرآني به دليل چرخش اساسي معيار حسن از سلايق شخصي به معيار توحيدي است. در اين نوشتار ضمن بررسي معناي لغوي احسان و مقايسه مصاديق قرآني اين واژه با برخي از مصاديق آن در ادبيات عرب پيش از ظهور اسلام و همچنين بررسي ارتباط معنايي اين واژه با ساير واژگان كليدي و مرتبط با آن و نيز جستجو در برخي از روايات تلاش شده است تا معيار حقيقي حسن از منظر قرآن و روايات بيان شود. با در نظر گرفتن روح كلي حاكم بر آيات قرآني كه همان خدا محوري و توحيد است مي‌توان گفت كه در فرهنگ قرآني حسن هر پديده به سبب اتصاف و انتساب آن به خداي متعال است.

"Ihsan" (beneficence and kindness) is one of the fundamental Quranic words that play an important role in the construction of intellectual system and Quranic worldview. Due to its semantic relationship with other Quranic fundamental concepts such as piety and faith, this term has a wide semantic field in Quranic literature. Semantic field of this term is due to the basic shift of goodness criterion from personal tastes to monotheistic ones. The present paper examines the literal meaning of "Ihsan" and compares its Quranic meaning with its meaning in Arab literature before the emergence of Islam .It also studies some Hadith and tries to investigate the real criterion of "hosn" (goodness) from the perspective of Quran and Hadith. By considering to the spirit of the Quranic verses, i.e. monotheism can be said that in the Quranic culture "Hosn" of every phenomenon related to Allah Almighty.