ارتباط دين و اخلاق از ديدگاه كانت و آيت الله مصباح

The Relationship between Religion and Morality according to Kant and Ayatollah Misbah

ارتباط دين و اخلاق و چگونگي آن از مهم ترين مسايل فلسفي پيش روي فلاسفه معاصر از جمله كانت و استاد مصباح است. انسان اخلاقي كانت، صرفاً به وسيله سابقه عقل عملي خود، قانون و تكاليف اخلاقي را مي يابد و اعتبار امور اخلاقي نزد او، به هيچ دستور ديني اي بستگي ندارد. اين در حالي است كه بنا بر نظر استاد مصباح خير و شر اخلاقي، از رابطه اي كه بين افعال اختياري انسان و نتايج نهايي آنها برقرار است، مشخص مي شود؛ به اين صورت كه اگر يك فعل با كمال نهايي رابطه مثبت داشته باشد، خير است وگرنه، شر تلقي مي گردد. اگرچه اين اصل از هيچ اعتقاد ديني اي اخذ نشده، اما در پي اين پرسش كه كمال نهايي چيست و چگونه بايد رابطه افكار و كمال نهايي را كشف كرد، نيازمندي به دين پديدار مي شود. به طور كلي دين و اخلاق در نگاه استاد مصباح در تعامل با يكديگرند.

The question of the relationship between religion and morality and its quality is among the most important philosophical issues with which contemporary philosophers such as Kant and Ayatollah Misbah are concerned. For Kant a man of principles sticks to ethical rules and obligations solely by relying on his own practical reasoning. For him, the reliability of moral issues has nothing to do with religious precepts. As for Ayatollah Misbah, he thinks that what is morally good or evil is determined by the relations between man’s voluntary acts and their final result; that is, if an act has a positive relationship with ultimate perfection, it is regarded good, otherwise it is deemed to be evil. This principle is not derived from a religious belief, but from the idea that it is necessary to refer to religion for achieving ultimate perfection and the kind of relationship between thoughts and ultimate perfection. In general, Ayatollah Misbah sees that religion and morality interact with one another.