واكنش ارقام كلزا به تغيير تاريخ كاشت در شرايط شمال خوزستان

Canola Cultivars\ʹ Response to Sowing Date in Northern Khouzestan Conditions

به‌منظور بررسی مشكلات مراحل گل‌دهی و رسيدگی در تاريخ كاشت‌های تأخيری كه در خوزستان با درجه حرارت‌های بالا مواجه است، آزمايشی در مركز تحقيقات كشاورزی صفی‌آباد دزفول در سال زراعی 85-1384 به‌مورد اجرا گذاشته شد تا اثرات تاريخ كاشت بر عملكرد ژنوتيپ‌های كلزا بررسی گردد. آزمايش به‌صورت كرت‌های يكبار خرد شده در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی با سه تكرار بود. تاريخ كاشت به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح (ده آبان، بيست و پنج آبان و ده آذر) و فاكتور فرعی نيز شامل هفت ژنوتيپ كلزا (Hyola60 ، Hyola308، Hyola330 ، Hyola401 ،Hyola420 ،RGS003 وOption500) بود. عملكرد دانه در تاريخ كاشت‌های دوم و سوم در مقايسه با تاريخ كاشت اول به‌ترتيب به‌ميزان 72/5 و27/21 درصد كاهش يافت. نتايج مقايسه ميانگين‌های مربوط به اثر متقابل تاريخ كاشت و رقم نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه (09/5055 كيلوگرم در هكتار) در تاريخ كاشت اول (10 آبان ماه) به رقم Hyola420 و كمترين عملكرد دانه (68/2360 كيلوگرم در هكتار) در تاريخ كاشت سوم (10 آذر‌ماه) به رقم Option500 اختصاص يافت. تعداد خورجين در بوته نيز به‌ميزان 61/20 و 02/36 به‌ترتيب در تاريخ كاشت‌های دوم و سوم در مقايسه با تاريخ كاشت اول كاهش يافت. بيشترين تعداد دانه در خورجين در تاريخ كاشت سوم (10 آذر) با ميانگين 93/28 دانه در خورجين به رقم Hyola401 مشاهده گرديد و البته كمترين تعداد دانه در خورجين (69/15) نيز در تاريخ كاشت سوم (10 آذر) به رقم Hyola60 اختصاص يافت .با توجه به نتايج آزمايش تاريخ كاشت10 آبان را برای رقم Hyola420 و برای ساير ارقام مورد آزمايش تاريخ كاشت های 10 و 25 آبان مناسب می‌باشد

This experiment was conducted in 2005-2006 at Safiabad Agricultural Research Center to assess the effects of sowing date on the yield of canola genotypes. The design was a split plot in a completely randomized block with 3 replications. Main plots consisted of 3 levels of sowing date (November 1st , November 16th and December 1st) and subplots included 7 canola cultivars (Hyola60, Hyola308, Hyola330, Hyola401, Hyola420, RGS003 and Option500). Grain yield was decreased by 5.72% and 21.27% in the second and third sowing dates compared with the first one, respectively. The results of interaction between sowing date and cultivars showed that the highest grain yield (5055.09 Kg/ha) at the first sowing date (Nov 1st) belonged to Hyola420 cultivar and the lowest grain yield (2360.68 Kg/ha) at the third sowing date (Dec 1st) to the Option500 cultivar. The number of pods per plant was decreased by 20.61% and 36.02% in the second and the third sowing dates compared with the first one, respectively. The highest (28.93) number of grains per pod belonged to Hyola401 cultivar sown on December 1st and the lowest (15.69) ) number of grains per pod belonged to Hyola60 cultivar sown on December 1st. Considering the results of the experiment, the sowing date of Nov 1st for Hyola420 cultivar, and Nov 1st and Nov 16th for other cultivars could be appropriate.