تاثير فتوحات اسلامي و سياست هاي مالي تازيان مسلمان بر كشاورزي خوزستان

استان خوزستان از ديرباز به دليل وجود رودخانه هاي پر آب و زمين هاي پست و جلگه اي، يكي از مستعدترين نواحي ايران از نظر كشاورزي بوده است. با توجه به اين بستر مناسب، از ديرباز كشاورزي در اين منطقه رواج داشته و واجد نقشي حياتي براي ساكنان آن بوده است. كه البته با توجه به تحولات تاريخي هر برهه ي زماني (همچون امنيت، فعاليت هاي عمراني حكومت ها، سياست هاي مالياتي) رشد يا ركود در كشاورزي اين استان مشاهده شده است. يكي از وقايع تعيين كننده در تاريخ خوزستان فتح آن توسط تازيان مسلمان است. آن ها در اواخر سال 15ق به خوزستان وارد و طي دو سال نبرد شديد، موفق به فتح خوزستان شدند. چون اكثر خوزستان با جنگ فتح شد، بر مبناي اين شيوه ي فتح، ماليات هايي بر كشاورزان خوزستاني بسته شد. پرسشي كه اين پژوهش در پي پاسخ به آن مي باشد اين است: فتح خوزستان توسط تازيان مسلمان و سياست هاي مالياتي آن ها چه تاثيري بر اوضاع كشاورزي خوزستان نهاد؟ فرضيه تحقيق آن است كه برخلاف نظر مشهور كه مبدا زوال كشاورزي خوزستان را در حمله تازيان مي دانند، ويراني در شبكه آبياري، گسترش باتلاق ها و در نتيجه زوال كشاورزي خوزستان از اواخر عهد ساساني آغاز شده بود، اما اين زوال با ورود مسلمانان شدت يافت. روش كار در اين پژوهش توصيف و تحليل اطلاعات تاريخيِ منابع دست اول است كه با كمك روش اقتصادسنجي (كليومتريكس) به تحليل داده ها پرداخته شده است. يكي از يافته هاي پژوهش اين است كه با توجه به نرخ ماليات پرداختي مي توان به روش كليومتريكس ميزان رونق كشاورزي يك منطقه را بررسي كرد. يافته ديگر آن كه، حمله عرب بلافاصله موجب زوال كلي كشاورزي در خوزستان نشد. بلكه اين زوال از نيمه دوم قرن يكم قمري آغاز شد.