كاربرد منطق فازي و الگوريتم شبكه عصبي مصنوعي در تهيه نقشه حساسيت زمين‌لغزش در حوضه رودخانه چالوس

The Use of Fuzzy Logic and Artificial Neural Network Algorithm in Landslide Susceptibility Mapping of Chalus River Basin

زمین­لغزش ازجمله پدیده­های ژئوفیزیكی است كه رخداد آن موجب جابجایی دامنه­ها در راستای شیب و به بار آمدن خسارات مالی و جانی هنگفتی می­شود. بارش، یخبندان و استفاده نامعقول بشر از طبیعت از عوامل ایجادكننده زمین­لغزش است. ارتفاع، شیب، نوع خاك و زمین­شناسی منطقه و پارامترهای هیدرولوژی ازجمله مهم­ترین عوامل مؤثر بر وقوع زمین­لغزش هستند. حوضه آبریز چالوس با مساحت 929.28 كیلومترمربع محدوده در امتداد جاده كرج-چالوس واقع‌شده است. این حوضه به دلیل مشرف شدن به جاده چالوس از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. سالانه از این جاده ترددهای بسیاری انجام می­شود. بنابراین بررسی پهنه­های مختلف از حوضه از دیدگاه پتانسیل وقوع زمین­لغزش بسیار اهمیت دارد. از این رو بررسی پهنه­های مختلف از حوضه از دیدگاه پتانسیل وقوع زمین­لغزش و تهیه نقشه حساسیت زمین­لغزش بسیار اهمیت دارد. در این مطالعه عوامل مختلفی از جمله شیب، جهت شیب، زمین­شناسی، پوشش گیاهی، پارامترهای هیدرولوژی و نوع زهكشی خاك مورد بررسی قرار گرفته­اند. پس از تهیه نقشه­های مختلف از عوامل مؤثر بر وقوع­ زمین­لغزش، از الگوریتم­های هوشمند فازی و شبكه عصبی مصنوعی جهت پهنه­بندی منطقه از نظر خطر وقوع زمین­لغزش استفاده‌شده و سپس نقشه­های پهنه­بندی زمین­لغزش با دو روش فوق تهیه‌شده‌اند. با اعمال روش فازی، 1/34 درصد از مساحت منطقه دارای پتانسیل زیاد و خیلی زیاد، 5/35 درصد از مساحت منطقه دارای پتانسیل متوسط و 3/30 درصد از مساحت منطقه دارای پتانسیل كم برای وقوع زمین‌لغزش هستند. با اعمال روش شبكه عصبی مصنوعی، 4/34 درصد از مساحت منطقه دارای پتانسیل زیاد و خیلی زیاد، 05/29 درصد از مساحت منطقه دارای پتانسیل متوسط و 5/27 درصد از مساحت منطقه دارای پتانسیل كم برای وقوع زمین‌لغزش هستند.

Landslide is a geophysical phenomenon that event led to the displacement along the steep slopes and it caused the huge human and financial losses. Raining, ice, and human irrational use of nature is one of the factors causing landslides. Height, slope, soil type, geological and hydrological parameters are the most important factors affecting landslides. Chalus basin with an area of 929.28 km is located along the Karaj-Chalus road. The basin due to overlook the busy road of Chalus, has particular importance. So evaluate the potential of landslides in the area of the basin is necessary. In this study, some factors such as slope, aspect, geology, vegetation, hydrology and soil drainage parameters are examined. After mapping a variety of factors, fuzzy intelligent algorithms and Artificial Neural Networks (ANN) were used for landslide zoning. By applying fuzzy method, it was found that 34.1 percent of the area has high and very high potential for accruing landslide, 35.5 percent of the area has medium potential and 30.3 percent of the area has low potential. Also by applying ANN method, it was shown that 34.4 percent of the area has high and very high potential for accruing landslide, 29.05 percent of the area has medium potential and 27.5 percent has low potential.