ارزيابي كيفيت شرب آب زيرزميني دشت لردگان با استفاده از شاخص GWQI در محيط GIS

A GIS-based Assessment of Drinking Quality of Lordegan Plain Groundwater using a GWQI Index

شاخص كيفيت آب زيرزميني (GWQI) يكي از شاخص‌هاي مهم در تعيين كيفيت آب‌هاي زيرزميني است. هدف پژوهش حاضر ارزيابي كيفيت شرب آب زيرزميني لردگان براساس شاخص كيفيت آب زيرزميني (GWQI) در محيط سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS) است. به اين منظور، در 32 حلقه چاه pH، EC، TDS (كل جامدات محلول)، TSS (كل جامدات معلق)، ‌‌كدورت، يون‌هاي اصلي، نيترات (NO32-) و فسفات (PO42-) اندازه‌‌گيري و سختي كل محاسبه شد. ‌‌نقشه مولفه‌‌ها به‌روش وزن‌‌دهي معكوس فاصله رسم شد. ‌‌به‌منظور محاسبه ‌‌شاخص GWQI نقشه ‌‌هر مولفه نرمال شد و براساس آنها نقشه‌‌هاي رتبه‌‌ به‌دست آمدند. ‌‌سپس با استخراج وزن هر مولفه از نقشه، رتبه آن و نقشه شاخص GWQI تهيه شد. آب زيرزميني لردگان براساس ميانگين نقشه GWQI با مقدار 83 كيفيت مناسبي داشت. ‌‌نقشه GWQI نشان داد كه كيفيت آب شرب از جنوب‌غرب به‌سمت شمال كاهش مي‌‌يابد، كه به وجود مراكز كشاورزي فشرده، تصفيه‏خانه فاضلاب در شمال دشت و سازند گچساران در شمال دشت نسبت داده شد. ‌‌تحليل حساسيت به‌روش حذف تك‌نقشه‌‌ها نشان داد كه شاخص GWQI در آبخوان لردگان نسبت به Tu و TSS و تا اندازه‌‌اي Na+ حساس‌‌تر است و اين دو مولفه بايستي با دقت و تكرار بيشتري اندازه‌‌گيري شوند.

Groundwater quality index (GWQI) is a one of important index to assessment of groundwater quality. The aim of this study was to assess the drinking quality of Lordegan aquifer using a GWQI (groundwater quality index) within a GIS framework. To do this, 97 wells were sampled and pH, Electrical Conductance (EC), Total Dissolved Solids (TDS), Total Suspended Solids (TSS), Turbidity (Tu), Ca2+, Mg2+,Na+,K+, Cl-HCO3- , SO42- , NO32- and PO42- were measured. Each parameter was mapped using inverse distance weight method. Each map was difference-normalized and then converted to a rank map. Mean value of a rank map was assumed to be the weight of the corresponding parameter which subsequently were employed in a mathematical expression to obtain GWQI. Mean GWQI of 83 indicates a relatively good quality of water in Lordegan aquifer. GWQI map indicates drinking quality decreases southwest towards the north that may be attributed to the existence of agricultural activities, municipal effluent and gypsum formations present in north of the plain. Map removal sensitivity analysis indicated that TSS, turbidity and to some extent Na+ were important water parameters, which therefore, must be monitored with greater accuracy and more frequently. Keywords: Lordegan aquifer, Drinking water quality, GWQI, Normalized maps, Rank maps, Sensitivity analysis, GIS.