تحليل جامعه شناختي مديريت پسماند بيمارستاني با تاكيد بر وضعيت توسعه يافتگي در ايران

A Sociological Study of Hospital Waste Management with Emphasis on Level of Development in Iran

پسماند بيمارستاني به دليل خطرهاي بالقوه اي كه دارد هم سلامت بشر را تهديد مي كند و هم باعث صدمه ديدن و آلودگي محيط زيست مي شود. اين تحقيق سرِ آن دارد كه وضعيت مديريت پسماند بيمارستاني در كشور را برحسب سطح توسعه اقتصادي و بهداشتي استان ها بررسي كند. چهارچوب نظري تحقيق مبتني بر نظريه جامعه مخاطره آميز اولريش بك است. به باور بك، ما در جامعه اي زندگي ميكنيم كه با مخاطره، به ويژه مخاطره هايي از جنس بوم شناختي و زيست محيطي شناخته مي شود. در اين تحقيق، براي جمع آوري داده ها از نتايج پژوهشهاي انجام شده در سراسر كشور در فاصله 1384-1391 درباره مديريت پسماند بيمارستاني استفاده شد. داده ها با استفاده از برنامه اس. پي. اس. اس. تجزيه و تحليل شدند. براساس نتايج تحقيق، بين رتبه اقتصادي استان ها و متغيرهايي مثل سرانه زباله بيمارستاني، ميزان زباله عفوني و كيفيت مديريت پسماند رابطه معني داري به دست نيامد. بين دسترسي به شاخص هاي بخش بهداشت و درمان و مديريت پسماند در دو بخش تفكيك و نگهداري پسماند رابطه وجود داشت و با دسترسي به اين شاخص ها كيفيت مديريت پسماند بهبود يافت، ولي در بخش دفع پسماند رابطه معني داري به دست نيامد. بنابر يافته هاي ما، جامعه ايران را فارغ از سطح توسعه يافتگي مي توان جامعه اي مخاطره آميز دانست. مديريت پسماند بيمارستاني معضل زيست محيطي مهمي به شمار ميرود كه مغفول مانده و نيازمند برانگيخته شدن حساسيت تصميم گيرندگان و مسيولان است.

Medical waste is a serious threat because of its hazardous effects on the human health and environment. This study tries to evaluate the medical waste management in Iran. Also the research seeks to find relationship between medical waste management status with economic and health development. The researchʹs theory framework is based on Ulrich Beckʹs theory called risky society. Beck argues that we live in the society with risks. These risks mainly are ecological and environmental. Risks are not limited in certain place or time or social class. Risks and threats can influence every country and every social class. The data were collected from the findings of previous studies about medical waste management which were conducted in all provinces in Iran from 2005 to 2012. Then the data were analyzed via SPSS software. The findings detects medical waste generation is very higher than WHO’s standards in 72% of Iranian provinces. Also the research shows that there is no significant relationship between medical waste management status and the provinces economic rank. Ddespite of our common expectancy, the results showed there is no significant relationship between economic development and medical waste management status. Medical waste is a threat and Iranian society without economic rank is a risky society . Medical waste is a serious problem for people and requires government and decision makers’ intervention for resolving the problem.