مروري بر رايحه‌درماني در ايران باستان

A review of aromatherapy in ancient Persia

امروزه، رایحه‌درمانی به‌عنوان یكی از روش‌های طب مكمل بسیار پركاربرد است. مطالعه‌ی تاریخ پزشكی نشان از سابقه‌ی تاریخی این روش درمانی در تمدن‌های باستانی از جمله تمدن باستانی ایران به‌عنوان یكی از قدیمی‌ترین روش‌های ضدعفونی و درمانی دارد. در این مقاله‌ی مروری سعی شد با مطالعه‌ی متون مذهبی و آثار مكتوب باقی‌مانده از ایران باستان كه بیش‌تر به زبان پهلوی هستند و در تاریخ ایران شواهدی مبنی بر استفاده از این روش ‌درمانی ارائه شده‌است، به این پرسش كه رایحه‌درمانی چه جایگاهی در پزشكی ایران باستان دارد پاسخ داده شود. طبق باورهای ایرانیان، بیماری فراورده‌ای اهریمنی بود و اهریمن و دیوان گناك مینو در ایجاد بیماری عامل اصلی به‌شمار می‌رفتند كه یكی از ویژگی‌های این موجودات پلید، بوی بد و پلشتی آن‌ها بود. بر این اساس‌، ایرانیان نیز با توسل به گیاهان و رعایت برخی اصول بهداشتی سعی در زدودن بیماری‌ها داشتند. آن‌ها به‌دلیل این‌كه عوامل انتقال بیماری را پلشتی‌ها و بوی بد و هوای نامطبوع می‌دانستند، با توجه به آموزه‌ای دینی كه نیروهای اهورایی را خوش‌بوی می‌پنداشت، در همگامی با نیروهای اهورایی از رایحه‌ی خوش استفاده كرده و از مواد و گیاهان و چوب‌های خوش‌بو به گونه‌های مختلف برای از بین بردن عوامل بیماری (در پیش‌گیری) و درمان برخی بیماری‌های جسمی و روانی بهره می‌بردند.

Aromatherapy is a form of alternative medicine that is now widely practiced throughout the world. Medical history studies indicate the popularity of aromatherapy in ancient civilizations such as Persia as a method of decontamination and treatment. The present study uses religious texts, ancient Persian manuscripts in the Pahlavi language, and the history of Persia to confirm the status and application of aromatherapy as a method of treatment in ancient Persian medicine. In ancient Persia, illness was perceived as a product of evil. Ahriman and Ganak Mainyu were the main causes of diseases, often associated with foul odors and filth. Thus, ancient Persians tried to cure illnesses by using herbs and applying certain principles of hygiene. Evil, foul odors and stale air were believed to transmit diseases, while ahuric divinities were associated with sweet smells. Therefore, fragrances were used in keeping with the divine forces, and aromatic substances, herbs and woods were employed as a means of prevention to eliminate the causes of illnesses, and as a cure for certain mental and physical diseases.