ويژگي هاي آناتومي چوب ريشه و تنه درختچه اسكنبيل (Calligonum comosum) و نگاه اجمالي به ويژگي هاي فني تخته خرده چوب ساخته شده از آن

Stem and root comparative wood anatomy of (Calligonum comosum) In the deserts of Iran and short sight to technical properties of fabricated of particleboard from its wood

بخش قابل توجهی از درختان ودرختچه ­های چوبی كشور ایران مربوط به مناطق خشك و كویری است كه ویژگی­های آناتومی چوب آنها بعضاً انحصاری است. یكی از گونه­های مناطق كویری درختچه اسكنبیل (Calligonum comosum)، از خانواده علف هفت­بند ((Polygonaceae، است كه ویژگی آناتومی چوب ریشه، تنه و پوست مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد كه تفاوت­هایی كه بین تنه و ریشه وجود دارد، از قبیل وضوحیت دوایر رویشی در تنه و عدم وضوحیت آن در ریشه، حضور تیل در آوند ریشه برخلاف آوند تنه، و كمتر بودن پهنای اشعه چوبی ریشه و همچنین كمتر بودن فراوانی آن در واحد طول نسبت به تنه جزء ویژگی­های ذاتی بوده كه نه تنها در اسكنبیل بلكه در بسیاری از گونه­های دیگر گزارش شده است. اما پارانشیمی بودن بافت زمینه­ای چوب ریشه و مملو بودن آن از ذرات نشاسته كه نمی­تواند با خشكی­های مناطق كویری بی­ارتباط باشد جزء ویژگی­هایی است كه به­ندرت در سایر گونه­های چوبی مشاهده شده است و جزء یافته­های جالب این تحقیق به­شمار می­رود. همچنین تجمعات سلول­های اسكلرئیدی در بین سلول­های چوب­پنبه (پریدرم) در پوست باعث شده تا پوست این گونه چوبی سفت و مقطع برداری از آن با دشواری صورت پذیرد. همچنین نتایج بدست آمده از تخته خرده چوب ساخته شده از چوب گونه اسكنبیل نشانگر آن است كه تخته­های ساخته شده برآورده كننده نیازهای مطلوب مورد اشاره در استاندارد (European Standard EN 312) می­باشد و حداقل مقادیر این استاندارد را پوشش می دهد، لذا كشت این گونه به دو منظور تثبیت شنهای روان و همچنین استفاده از چوب آن در ساخت فرآوردهای چند سازه چوبی توصیه می­شود.

Understanding of many wood technological features depends on anatomical characteristics which, unfortunately, researchers in Iran have not focused on recently. There are many trees and shrubs in the desert areas of Dasht-e Kavir and Dasht-e Lut with unstudied woody anatomical features. We studied one of these species, Calligonum comosum (Polygonaceae). Three mature shrubs were selected and small cubic samples of woody stem and root were taken. Micro-sections were obtained with micro-tome and after dying with Astra-blue and Safranin the sections were mounted in Canada balsam. The results showed that many differences between roots and stems exist, such as distinct growth rings in the stems and indistinct rings in the roots, the presence of gums in the stems and absence in the roots, and lower ray width of the stems compared to the roots, inherent characteristics that have been reported by many other researchers. The most important difference between Calligonum comosum’s roots and stems is parenchyma-like fibers in the thin-walled roots which cannot be distinguished from axial parenchyma. The ground tissue of woody roots is parenchymatous cells full of starches, which probably can be related to the drought situation of deserts. The bark of Calligonum comosum has priderm and sclereid cells which make the bark stiff and hard. Also the result of particleboard of fabricated of Calligonum comosum’s wood showed that boards has at least technical characteristics of European Standard EN 312 and hence the silviculture of this species for stooping of erosion of soil and is suitable species for desertification and its wood can be used for producing of wood based panel.