معنا و عقلانيت «رجعت» در ديدگاه علامه طباطبايي و امام خميني مبتني بر هستي شناسي و انسان شناسي توحيدي

اعتقاد به رجعت در ديدگاه علامه طباطبايي و امام خميني، براساس دلايل نقلي اثبات مي شود؛ اما اين دو شخصيت بزرگ، با استفاده از روش عقلي نيز به اثبات اصل و چگونگي رجعت پرداخته اند. علامه طباطبايي با توجه به نظام معنايي آيات و روايات، رجعت را يكي از مراتب ظهور حق در هستي مي داند كه خود، امري مبتني بر دلايل عقلي است؛ اما امام خميني علاوه بر پذيرش اصل رجعت براساس دلايل نقلي، كيفيت رجعت را با پيش فرض ترتب عوالم هستي و تناظر آن مراتب با مراتب نفس و نيز با تبيين جايگاه تكويني نفوس انسانيِ مشمول رجعت در تعبير تمثل ملكي نفوس، اثبات كرده است. بنابراين اصل رجعت در ديدگاه دو حكيم بزرگ، هم با روش كلامي و تفسيري و هم با روش فلسفي و عرفاني، در دو زمينه هستي شناسي و انسان شناسي ـ كه هر دو در سيطره حقيقت توحيد قرار دارند ـ اثبات پذير است و اين عقيده اختصاصي اماميه، علاوه بر مباني و دلايل نقلي، داراي مباني و دلايل عقلي نيز هست.