بررسي وضعيت تنش نو زمين ساختي و ارائه مدل كينماتيكي در دشت گرگان، شمال خاوري ايران

در اين پژوهش، سعي شده است كه با استفاده از روش تحليل وارون و با استناد بر حل سازوكار كانوني زمين لرزه هاي روي داده در دشت گرگان، رژيم تنش حاكم بر اين منطقه محاسبه و همچنين، مدلي براي گسلش پنهان و كينماتيك آنها در اين منطقه ارائه شود. بدين منظور، ابتدا زمين لرزه هاي روي داده در منطقه (كه داراي حل سازوكار كانوني بودند) براي شركت در تحليل انتخاب شدند. نتايج به دست آمده پس از اعمال تحليل وارون روي داده هاي لرزه اي منطقه، نشان از وجود يك رژيم تنش كششي با روند N42°W دارد. اين امر چيره بودن ساختارهاي كششي محلي همانند گسل هاي عادي كم‎ژرفا را در اين منطقه نشان مي دهد. همچنين تنش متوسط نيز همانند تنش كمينه نزديك به افق و بيانگر وجود ساختارهايي چون گسل هاي امتدادلغز در منطقه است. اين مسئله با سازوكار چيره داده هاي لرزه اي شركت كننده در تحليل وارون همخواني دارد. با بررسي مطالعات پيشين و نتايج به دست آمده از آنها، تلاش براي ارائه يك مدل كينماتيكي در اين منطقه بيشتر شد. فرض بر اين است كه سامانه گسلي قرناوه كه از دو گسل مراوه تپه و اينچه برون (داراي حركت امتدادلغز و چپ گرد) تشكيل شده است در پايانه خاوري خود در سطح زمين، به‏صورت پنهان در زير رسوبات دشت گرگان و تا نزديكي درياي كاسپين با راستاي تقريبي خاوري باختري امتداد دارد. حركت اين دو گسل در زير رسوبات سبب ايجاد چرخشي در سوي حركت عقربه هاي ساعت در پهنه ميان دو صفحه گسلي مي شود. راستاي اين پهنه كه تحت تأثير گسل هاي ياد شده است با روند لرزه خيزي منطقه همسو است. با ارائه مدل يادشده مي توان براي اغلب سازوكار كانوني زمين لرزه هاي روي داده و همچنين ژرفاي رويداد آنها توجيهي داشت. بيشتر زمين لرزه هاي روي داده در اين ناحيه داراي مؤلفه هاي عادي و يا چپ گرد هستند. از سوي ديگر، ساختارهايي چون گلفشان ها و چين هاي مرتبط با گسل (در شمال آق قلا) را مي توان با ارائه اين مدل توجيه كرد. اگر چه نبود داده هاي زير سطحي ژئوفيزيكي در اين منطقه ارائه اين الگو را با حدس و گمان همراه مي سازد.

In this study, the stress regime governing the Gorgan plain area (NE Iran) is calculated using inversion analysis based on earthquake focal mechanism solutions. In addition, a kinematic model is presented for hidden faults in this area. To gain this goal, the earthquakes occurred in this region and had available focal mechanism solutions were first selected for the inversion analysis. After applying the inverse analysis on the seismic data, the results indicate that there is a NW-SE (N42W)-trending tensional stress regime over the area. This is represented by the dominant local extensional structures such as shallow normal faults. Also the intermediate and minimum stress axes are close to horizontal direction, and indicate structures such as strike slip faults in the region. This is in agreement with most of the seismic dataset involved in the inversion analysis. By examining the previous studies and their results, more attempts were made to provide a kinematic model for this area. The Gharnaveh fault system comprises two sinistral faults (Marave-tappeh and Incheboroun), which are assumed to extend at eastern termination along an E-W direction under the Gorgan plain sediments up close to the Caspian Sea. Movement along these two faults under the sediments cause a clockwise rotation in the zone enclosed between them. Direction of this zone, which is affected by the faults, is consistent with the trend of regional seismicity. The proposed model can be used to account for many of the focal mechanism solutions of the earthquakes occurred, as well as the depth of the events. Most earthquakes occurred in this region are associated with the normal or left-lateral components. On the other hand, superficial structures such as mud volcanoes and fault-related folds (in the north of Aq qala) can be explained by this model, although lack of subsurface geophysical data in this area makes this model somehow speculative.