بررسي فقهي مبالغ ديه، در پرتو مقتضيات زمان

هدف از اين تحقيق، بررسي فقهي مبالغ ديه و تخيير جاني، در پرتو مقتضيات زمان است، كه آيا امور ششگانه ديه (شتر، گاو، گوسفند، درهم، دينار، حله يماني) موضوعيت دارند؟ و آيا تخيير جاني در انتخاب اعيان شش­گانه منطقي است؟ با توجه به فتاوي فقهاي شيعه و روايات، ديه قتل مرد مسلمان، يكي از امور شش­گانه (شتر، گاو، گوسفند، دينار، درهم و حله يمني) بيان شده است. همچنين مشهور فقهاي شيعه معتقدند كه جاني در انتخاب هر يك از اعيان مذكور مخير است، اما نتايج حاصل از اين تحقيق حاكي از اين است كه اولاً امور ششگانه مقادير ديه در حال حاضر موضوعيت ندارند، بلكه پرداخت مقداري از مال كه توسط حاكم اسلامي، با عنايت به منابع شرعي و مقضيات زمان تعيين و جهت جبران خسارت وارده به مجني عليه يا اوليا دم مورد نظر شارع بوده است تا از ضايع شدن خون مسلمان جلوگيري شود ثانياً در وضعيت كنوني اختيار جاني در پرداخت ديه منطقي نمي­باشد. از اين رو، پيشنهاد مي­شود كه با اجتهاد فقهي و با توجه به مقتضيات زمان، مساله­ي مقادير ديه و تخيير جاني در پرداخت ديه از سوي فقهاي شيعه مورد بازبيني قرار گيرد. روش اين پژوهش، توصيفي ـ تحليلي است كه با مطالعه­ي روايات و بررسي آراي برخي از فقهاي عظام شيعه در مورد ديه قتل، اطلاعات لازم گردآوري شده است.