تأثير آرايش كاشت و تراكم بوته بر عملكرد ژنوتيپ هاي سويا در شرايط شمال خوزستان

Effects of Planting Pattern and Density on Yield of Soybean Genotypes under North Khuzestan Conditions

به‌منظور بررسي تأثير آرايش كاشت و تراكم بوته بر عملكرد ژنوتيپ‏هاي سويا، آزمايشي در سال 1390 در مركز تحقيقات كشاورزي صفي‌آباد دزفول طراحي و اجرا شد. آزمايش به‌صورت استريپ پلات فاكتوريل در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. تيمار آرايش كاشت در سه سطح (يك رديف روي پشته 60 سانتي‌متري، دو رديف روي پشته 75 سانتي‌متري و دو رديف روي پشته 90 سانتي‌متري) به‌عنوان عامل عمودي و تيمارهاي تراكم بوته (30، 40 و 50 بوته در مترمربع) و ژنوتيپ (504، L14 و DPX) به‌صورت فاكتوريل نيز به‌عنوان عامل افقي در نظرگرفته شدند. مقايسه ميانگين‏هاي مربوط به اثر متقابل آرايش كاشت × تراكم نشان داد كه بيشترين تعداد غلاف در بوته (52/85) به آرايش كاشت يك رديف روي پشته 60 سانتي‌متري با تراكم 40 بوته در مترمربع اختصاص يافت. كمترين تعداد غلاف در بوته (28/35) نيز به آرايش كاشت دو رديف روي پشته 90 سانتي‌متر و تراكم 50 بوته در مترمربع اختصاص يافت. واكنش ژنوتيپ‏ها نسبت به تراكم بوته متفاوت بود. بالاترين عملكرد دانه (11/4936 كيلوگرم در هكتار) در ژنوتيپ DPX و با تراكم 50 بوته در مترمربع به‌دست آمد. كمترين عملكرد دانه (3752/46 كيلوگرم در هكتار) به ژنوتيپ L14 و تراكم 30 بوته در مترمربع اختصاص يافت. يافته‏هاي حاصل از آزمايش نشان مي­دهد كه آرايش كاشت يك رديف روي پشته 60 با تراكم 50 بوته در مترمربع و ژنوتيپ‏هاي DPX و 504 مناسب منطقه مي‌باشند.

In order to study the effects of planting pattern and plant density on yield of soybean genotypes, an experiment was carried out in Safiabad Agricultural Research Center, Dezful, Iran in 2011. The experimental design was a factorial strip plot based on completely randomized block design with 3 replications. Planting pattern consisted of 3 levels (60 cm with 1 planted row, 75 cm and 90 cm with 2 planted rows) as vertical factor, a factorial of plant density (30, 40 and 50 plant/m2) and genotypes (504, L14 and DPX) was considered as horizontal factors. The means of planting pattern × density showed that the highest number of podslant (52.85) belonged to 60 cm with single row of plants and 40 plant m2. The lowest (28.35) number of podslant was observed in 90 cm with double rows planted and 50 plant m2. The genotypes responded to planting density differently. The highest (4936.11 kg/ha) grain yield belonged to DPX genotype with 50 plants m2. The lowest (4936.11 kg/ha) grain yield was achieved at L14 genotype with 30 plant m2. The results of this expriment suggested that planting pattern of 60 cm with single row of plants, 50 plant m2, DPX and 504 genotypes were probably suitable for this area.