تأثير مقادير مختلف كود نيتروژن بر خصوصيات زراعي و عملكرد ريحان ( (Ocimum basilicumL. در كشت مخلوط با لوبيا چشم بلبلي (Vigna unguiculata L.) و رقابت با علف هاي هرز

The Effect of Different Levels of Nitrogen Fertilizer on Yield and Agronomic Characteristics of Basil (Ocimum basilicum L.) Intercropped with Cowpea (Vigna unguiculata L.) and Affected by Weed Competition

به منظور بررسي خصوصيات زراعي ريحان در كشت مخلوط با لوبيا چشم بلبلي، آزمايشي به صورت كرت هاي دوبار خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در دو سال زراعي 1390- 1389 در دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري اجرا شد. عوامل مورد مطالعه شامل كنترل و عدم كنترل علف هاي هرز، سه سطح كود نيتروژن (صفر، 50 و 100كيلوگرم در هكتار) و تركيب هاي مختلف كاشت شامل كشت خالص ريحان و لوبيا چشم بلبلي، كشت مخلوط افزايشي 25، 50 و 75 درصد ريحان بودند. در كنترل علف هاي هرز، بالاترين عملكرد لوبيا چشم بلبلي ( 684.72 كيلوگرم در هكتار) و ماده خشك ريحان ( 420.37 كيلوگرم در هكتار) به ترتيب به نسبت افزايشي 25 درصد و 50 درصد ريحان همراه با مصرف 50 و 100 كيلوگرم كود نيتروژن در هكتار اختصاص يافت. بالاترين عملكرد اسانس در كنترل و عدم كنترل علف هاي هرز 69.24 و 70.40 درصد نسبت به كشت خالص ريحان به ترتيب به كشت مخلوط افزايشي 50 درصد و 25 درصد ريحان همراه با مصرف 100 كيلوگرم در هكتار كود نيتروژن اختصاص يافت. هم چنين وزن خشك اندام رويشي و عملكرد اسانس ريحان در تيمارهاي كشت خالص به طور معني داري بيشتر از تيمارهاي كشت مخلوط بود. با اين وجود، درصد برگ و نسبت برگ و گل به ساقه در گياه ريحان، در تيمارهاي كشت خالص، به طور معني داري كمتر از تيمارهاي كشت مخلوط بود. در شرايط رقابت با علف هاي هرز، گياه ريحان در 25 درصد نسبت افزايشي همراه با 100 كيلوگرم كود نيتروژن در هكتار، بيشترين درصد ساقه ( 62.18) و بيشترين ماده خشك ( 160.95 كيلوگرم در هكتار) را نسبت به بقيه تيـمارها داشت. ارزيابي حداكثر بهره وري سيستم (1517) و نسبت برابري زمين (1.31 - LER) به مقدار افزايشي50 درصد ريحان در كشت مخلوط با لوبيا چشم بلبلي همراه با 50 كيلوگرم كود نيتروژن در هكتار و كنترل علف هاي هرز اختصاص يافت كه نشان دهنده برتري كشت مخلوط نسبت به كشت خالص آنها بود.

In order to study the intercropping of basil (Ocimum basiilicum L.) and cowpea (Vigna unguiculata L.) under different levels of nitrogen supply and weed competition conditions, a field experiment was carried out in splitsplit plot arrangement based on a randomized complete block design with three replications during 2010 and 2011 at Sari Agricultural Science and Natural Resources University. Experimental factors included weed treatment (weed free and weed infested), three levels of nitrogen fertilizer (0, 50 and 100 kg ha1), and different planting ratios (monoculture of cowpea and basil, additive planting ratio 25, 50 and 75% basil). In weed control conditions, the maximum yield of cowpea (684 kg ha1) and dry matter yield of basil (420 kg ha1) were belonged to 20, 50 percent of basil ratio and 50 and100 kg ha1 nitrogen fertilizers, respectively. The highest amount of essence yield in weed free and weed infested were 69.24 and 70.40 percent as compared to the basil monocropping which belonged to 50 and 25 percent of additive basil intercropping with 100 kg ha1 nitrogen application, respectively. Also, the dry weight of shoot and oil yield in monoculture treatments were significantly higher than intercropping. The leaf percent and the ratio of leaf and flower to stem in basil plant were significantly lower in monocropping than intercropping. In weed infested conditions, the highest percentage of stem (62.18) and basil dry yield (160 kg ha1) were recorded in 25 percent of basil ratio and 100 kg ha1 of nitrogen application. Also, the highest system productivity index (1517) and land equivalent ratio (LER=1.31) were belonged to 50 percent of basil ratio and 50 kg ha1of nitrogen fertilizer in weed free conditions which shows that intercropping is more efficient than monocropping.