رويكرد مفهومي نقشي در آموزش زبان فارسي به غيرفارسي‌زبانان

Functional notional Approach in Teaching Persian to Non Iranian Language Learners

يادگيري نقش‌هاي زباني و نحوه ي اجراي آنها، از جمله اهداف مهم در تدريس زبان خارجي/دوم است. از آن‌جا كه تاكنون پژوهش چنداني جهت شناسايي نقش‌ها و مفاهيم زبان فارسي صورت نگرفته است، ضرورت داشت كه  پس از شناسايي صورت‌هاي بي‌نشانِ پنج نقش پركاربرد زباني در موقعيت‌هاي مختلف، از آنها در تدريس زبان فارسي به غيرفارسي‌زبانان استفاده نماييم. از اين‌رو، پس از جمع‌آوري داده‌هاي لازم از مكالمات صورت گرفته بين فارسي‌زبانان و اجراي يك آزمون اعتبارسنجي با شركت 60 فارسي‌زبان (30 زن و 30 مرد)، صورت‌هاي بي‌نشانِ پنج نقش‌ زباني «احوال‌پرسي كردن»، «معرفي كردن»، «قبول كردن دعوت»، «مخالفت‌ كردن» و «قول دادن» به دست آمد. از تركيب موقعيت‌هاي مختلف، براساس سن، مرتبه ي اجتماعي و ميزان صميميت افرادِ درگير در صورت‌هاي زبانيِ به دست آمده، شش درس زبان فارسي در قالب مكالمه توليد گرديد. سپس از دانشجويان زنِ غيرايرانيِ دانشگاه علامه طباطبائي جهت گذراندن درس‌هاي تهيه شده در اين پژوهش استفاده گرديد. پس از انجام پيش‌آزمون و كسب اطمينان از همگن بودن دو گروه كنترل و آزمايش، دروس توليد شده طي سه جلسه ي آموزشي، به گروه آزمايش تدريس شد. در پايان، به منظور آزمون فرضيه هاي تحقيق، از آزمون‌هاي خي‌دو و فريدمن، و تحليل كوواريانس تك‌متغيري (آنكوا) استفاده شد كه نتايج به دست آمده حاكي از تأثير مثبت برنامه ي درسي مفهومي نقشي در تدريس زبان فارسي به غيرفارسي‌زبانان است.

Learning language functions and the way they are implemented are the most significant objectives in foreign/second language teaching. Since few studies have been conducted to identify and recognize the Persian language functions and notions, the present study aims to identify the unmarked language forms, which are used in various situations of the five most common Persian language functions, and utilize them in teaching Persian to non Iranian language learners. Accordingly, after collecting the required data from the conversations of Persian speakers and running a reliability test on 60 Persian speakers (30 female and 30 male), the unmarked forms of the five language functions (greeting, introducing people, accepting the invitation, disagreeing, and promising) were obtained. Merging the different situations based on the age, social status, and intimacy of the participants involved in the designed conversations, six Persian lessons were developed in the form of dialogues to be taught in a course. The participants of the course were all female and non Persian students of Allame Tabatabaei university in Tehran. After taking a pre test and ensuring the homogeneity of the participants in the experimental and the control group, the experimental group received the designed lessons during three sessions. At the end, to analyze the data, chi square tests, Friedman tests, and analysis of covariance (ANCOVA) were employed. Results showed the positive effect of functional notional syllabus on teaching Persian to non Iranian language learners.