اثر سويه هاي ميكوريز تحت تنش آبي بر عملكرد و اسانس دو توده بومي رازيانه (Foeniculum vulgare L)

Effect of Mycorrhizal Strain on Yield and Essence of Two Fennel (Foeniculum vulgare) Land Races under Water Stress Conditions

به منظور مطالعه واكنش عملكرد و ميزان اسانس دو توده بومي رازيانه در برابر سويه هاي ميكوريز تحت تاثير تنش آبي، پژوهشي در سال 1393 در دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز به صورت اسپليت اسپليت پلات در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار روي دو توده بومي رازيانه اصفهان و ملاير به عنوان عامل اصلي، آبياري در سه سطح 70، 100 و 130 ميلي متر تبخير از تشتك به عنوان عامل فرعي و سويه هاي قارچ ميكوريز شامل Rhizophagus intraradicesو Funneliformis mosseaeو شاهد (بدون تلقيح) به عنوان عامل فرعي فرعي اجرا شد. بر اساس نتايج به دست آمده در بوته هاي حاصل از رشد بذور تلقيح شده با اين سويه هاي قارچي، محتواي نسبي آب برگ افزايش يافت. شاخص كلروفيل برگ رازيانه در صورت تلقيح بذر با اين سويه ها در مقايسه با عدم تلقيح حدود 39% افزايش يافت. در صورت آبياري رازيانه بر اساس 100 ميلي متر تبخير از تشتك، اختلاف بين سويه ها با شاهد پديدار شد و هر بوته 4.7 شاخه بيشتري نسبت به شاهد توليد كرد. بيشترين عملكرد اسانس در سطوح آبياري 70 و 100 ميلي متر تبخير از تشتك به ميزان 18.5 ليتر در هكتار و كمترين مقدار آن نيز از سطح 130 ميلي متر تبخير، معادل 11 ليتر در هكتار، حاصل شد. بدين ترتيب در شرايط آب و هوايي نيمه خشك تلقيح بذر با سويه هاي اين قارچ مي تواند اثر تنش آبي روي عملكرد رازيانه را تعديل كند.

This study was aimed at the evaluation of yield and essence responses of two fennel (Foeniculum vulgare) local varieties to mycorrhiza under water stress conditions. It was performed in a split split plot experiment based on randomized complete block design at the Agricultural Research Station of Islamic Azad University, Tabriz Branch, Iran, during 2013. Factors under study were two fennel land races of Esfahan and Malayer assigned to main plots, three levels to irrigation (70, 100 and 130 mm evaporation from pan) to sub plots and use of two mycorrhizal strains (Rhizophagus intraradices and Funneliformis mosseaeas) and control to sub sub plot. Results revealed that relative water content of leaves in inoculated seeds were improved. It was also observed that chlorophyle content index of fennel leaves in inoculated plants increased by 39% compared to the control. When inoculated plants were irrigated at 100 mm evaporation from pan, it was increased in secondary branches by 4.7 per plant. Plants irrigated at 70 mm and 100 mm evaporation produced higher essence yield (18.5 l.ha1), but its increase was only 11 l.ha1 when plants irrigation at 130 mm evaporation. It is concluded that plants in semi arid areas may tolerate drought when seeds inoculated with mycorrhiza better than plants noninoculated seeds.