تركيب متعادل هيجان و آرامش در مسجد امام اصفهان

مفهوم هيجان و آرامش از موضوعهاي اصلي روان شناسي محيط است و در مبحث معماريِ معنوي، هم چون مسجد، اهميت بيش تري دارند. برخي مساجد معاصر، بيتوجه به جنبه هاي متعالي مفهوم گرايانه و تنها در پاسخ به كاركردهاي همگاني مسجد طراحي مي شوند و ظهور و بروز اين احساس ها را بررسي و متحقق ننموده اند. اين تحقيق، با هدف روشن ساختن حساسيت هاي روان شناسانه در معماريِ مهم ترين مساجد تاريخي ايران به منظور الگو برداري در مساجد معاصر شكل گرفته است. روش تفسيري و تحليلي براي بررسي نظري مفهوم هيجان و آرامش در متون ديني و عرفان انتخاب و روش مصداق پژوهي و استدلال منطقي براي بررسي ويژگي هاي كالبدي- فضاييِ تجلي دهنده مفاهيم در معماري مسجد امام اصفهان به كار رفته تا عناصري كه در اين دلالت، موثر هستند، شناسايي نمايد. نتايج نشان مي دهد كه در مساجد سنتي، معماران با بهره گيري خلاقانه از عناصر نور، رنگ و كاهش ماده و سبك كردن آن، موفق به پديدار ساختن اين مفاهيم در بيننده مي شوند كه منظور از آرامش، آرامشي فراتر از آرامش دنيوي و هيجان نيز فراتر از مفهوم برانگيخته شدن است. در مسجد امام اصفهان نيز سيري از هيجان و آرامش رخ داده است به اين شكل كه مثلاً هيجان ورودي (ابتدايي ترين نقطه) با آرامش معنوي و آرامش شبستان (انتهايي ترين نقطه) با هيجان معنوي تكميل شده است.