بررسي و تحليل ويژگي هاي بصري و سبك تصويري نقوش سفال هاي فرهنگ كورا-ارس؛ براساس محوطه يانيك تپه

در اواخر هزاره چهارم ق.م (حدود 3000-3250 ق.م)،‏ فرهنگي،‏ در سراسر قفقاز و حوزه درياچه اروميه گسترده مي شود كه ماوراء قفقاز قديم يا فرهنگ كورا-ارس نام گرفته است. اين جمعيت ها كه باستان شناسان منشا آنها را قفقاز جنوبي ميدانند علاوه بر دامداري و كشاورزي در زمينه هنر و تكنولوژي نيز توسعه يافته بودند كه آثار بجاي مانده از اين دوره گوياي خلاقيت،‏ ابتكار،‏ علم و هنر مردم آن روزگار است. از جمله آنها مي توان به سفالگري اشاره داشت. سفالگري يكي از صنايع دستي مهم اين دوره است كه آثار برجاي مانده مربوط به آن ارزش هنري بسياري دارد از ويژگيهاي مشخص و بارز سفالهاي اين دوره رنگ خاكستري تيره مايل به سياه يا سياه براق است كه دست ساز و داراي آميزه كاني است و سطح آن را خوب صيقل داده اند. در اين دوره هنرمندان هنر نمادين را به نوع توصيفي آن و همچنين نقش جانوران را به نقش انسان وگياه و غيره ترجيح ميدادند. بديهي است با دقت در نمونه هاي كمي كه ازين آثار باقي مانده ميتوان به ويژگيها و خصوصيات در خور توجهي در خصوص اوضاع اجتماعي و حتي وضعيت معيشتي اين مردمان پي برد. در همين راستا تعداد ده نمونه شاخص از ظروف سفالينه اين فرهنگ از محوطه يانيك تپه انتخاب و ويژگي تزئيني و كاربرد نقوش و نحوه طراحي آنها مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است؛ گرچه نمي توان هيچگاه تفسيري دقيق از اين نقشمايه ها ارائه كرد. بنابر يافته هاي تحقيق سفالگر در مورد بكارگيري طرحها نوعي تنوع خاص را در نقشها و طرحها رعايت كرده،‏ در اينجا سطح كمتري از ظروف داراي تزيينات هستند،‏ نقوش روي آنها براساس الهام از طبيعت اطراف طرح شدند كه نوعي واقع گرايي را مدنظر قرار داده و در ارتباط با زندگي و محيط اطراف آنها بوده است.