زيست‌شناسي، تخصص ميزباني و توان تغذيه‌اي زنبور برگ‌خوار ترشك،Kokujewia ectrapela Konow (Hymenoptera: Argidae)، عامل بيوكنترل علف‌هاي هرز ترشك، Rumex spp. (Polygonaceae)

Biology, host specificity and feeding potential of the Docks leaf defoliator sawfly, Kokujewia ectrapela Konow (Hymenoptera: Argidae), a biocontrol agent of Rumex spp. (Polygonaceae)

زنبور برگ‌خوار ترشك، Kokujewia ectrapela Konow (Hym., Argidae)، زنبوري تخم‌ريز‌اره‌اي، با اندازه متوسط، و بومي منطقه كاسپين است. لاروهاي اين زنبور روي برگ‌هاي ترشك، Rumex spp. (Polygonaceae)، زندگي مي‌كنند. به­منظور مطالعه زيست‌شناسي، تخصص ميزباني و توان تغذيه‌اي اين زنبور به­عنوان عامل كنترل بيولوژيك ترشك‌ها پرورش مداوم آن در شرايط صحرايي و آزمايشگاهي در طول سال‌هاي 1390 تا 1392 انجام گرفت. نتايج بررسي‌ها نشان داد كه K. ectrapela داراي 6 نسل در سال بوده و به­شكل لارو كامل درون پيله حفاظتي در داخل بقاياي گياهي پيرامون گياه ميزبان زمستان‌گذراني مي‌كند. اولين نسل آن از نيمه دوم فروردين‌ ماه تا اوايل خرداد و آخرين نسل آن در اوايل مهر‌ ماه ظاهر مي‌شود. حشرات كامل بعد از ظاهر‌ شدن، جفت‌گيري و زنبورهاي ماده تخم‌هاي خود را با استفاده از تخم‌ريز اره‌مانند خود به لبه‌هاي برگ ترشك فرو مي‌كنند. ميانگين تعداد تخم هر فرد ماده 33/37 ± 67/148 محاسبه شد. لاروهاي جوان بعد از تفريخ در زير برگ تجمع يافته و از آن تغذيه مي‌كنند. لاروهاي سنين بالاتر روي گياه ميزبان پراكنده شده و با ادامه تغذيه از برگ‌هاي آن تنها رگبرگ‌هاي ترشك را باقي مي‌گذارند. اين زنبور داراي 3 سن لاروي بوده كه بسته به شرايط آب و هوايي در طول 9 تا 23 روز مراحل رشدي خود را كامل مي‌كند. لاروهاي كامل با تنيدن پيله ابريشمي سفيد‌رنگ در بين و يا بيرون از گياه ميزبان در درون آن تبديل به شفيره مي‌شوند. بسته به شرايط محيطي، زمان لازم براي رشد و نمو اين زنبور از مرحله تخم تا ظهور حشرات كامل بين 28 تا 43 روز طول مي‌كشد. در مطالعه تعيين پارازيتوئيدهاي زنبور برگ‌خوار ترشك معلوم شد كه مرحله لاروي اين حشره توسط زنبورهاي پارازيتوئيد Cryptus inquisitor (Hym., Ichneumonidae) و Tetrastichuskokujewiae (Hym.,Eulophidae) در منطقه اروميه انگلي مي‌شوند. نتايج آزمايشات تغذيه‌اي غيرانتخابي با لاروهاي سن دوم روي 27 گونه گياهي از 13 تيره نشان داد كه زنبور برگ‌خوار ترشك اساساً چرخه زيستي خود را روي گياهان جنسRumex spp. كامل كرده و در موارد اتفاقي از برگ‌هاي گياه Polygonum persicaria L. (Polygonaceae) تغذيه مي‌كند. ارزيابي فعاليت تغذيه‌اي سه مرحله لاروي زنبور برگ‌خوار ترشك در شرايط آزمايشگاهي روي Rumex obtusifolius L. نشان داد كه يك لارو منفرد سن اول در طول 3 روز بطور متوسط 001/0 ± 041/0 گرم از برگ‌هاي اين گياه تغذيه مي‌كند. دو سن آخر لاروي نيز در طول 4 و 5 روز به­ترتيب و به‌طور ميانگين 006/0 ± 227/1 و 014/0 ± 058/3 گرم از برگ‌هاي اين گياه مصرف مي‌كنند.

Docks leaf defoliator sawfly, Kokujewia ectrapela Konow (Hym.,Argidae), is a medium sized sawfly native to the Caspian fauna. The larvae were found living on Rumex spp. (Polygonaceae). In order to determine the biology, host specificity and feeding potential of the species, continuous rearing were conducted in field and laboratory conditions during 20112013. The results revealed that K. ectrapela completed six generations within the growing season and hibernated as a fully developed larva inside the protective cocoon in the plant litter surrounding the Rumex plants. The first generation appeared from the early April to the end of May and the last generation in the late September. After emergence, adults copulated and using their sawlike ovipositor fertile females inserted their eggs along the edges of the Rumex leaves. Mean fecundity was showed to be 148.67 ± 37.33 eggs per female. Newly hatched larvae aggregated and fed on the underside of the leaves. However, later instars dispersed on the host plant and continued to feed on the leaves, leaving only the major veins. Larvae developed through three instars and it took 923 days depending upon environmental conditions. Pupation occurs within silken whitish cocoons spun among or out of the host plant. Depending upon environmental conditions, the developmental time from eggs to adults lasted 2843 days. Study on the parasitoids revealed that the larvae of K. Ectrapela were parasitized by Cryptus inquisitor (Hym., Ichneumonidae) and Tetrastichus kokujewiae (Hym., Eulophidae) in Urmia region. Results of nochoice feeding tests with the second instars on 27 plant species belonging to 13 families showed that K. ectrapela completed its life cycle mainly on plants of Rumex and occasionally fed on Polygonum persicaria L. (Polygonaceae). Investigation on feeding activity of the three larval instars of K. ectrapela on Rumex obtusifolius L. under laboratory conditions revealed that a single firstinstar larva consumed mean 0.041 ± 0.001 g of R. obtusifolius leaves over its 3 days of development. Second and third instar larvae consumed mean 1.227 ± 0.006 g, and 3.058 ± 0.014 g, over their 4 and 5 days of development, respectively.