تهديدات طراحي و اجراي شفت تونل‌ها از منظر پدافند غيرعامل

Determining the appropriate configuration of FRP in retrofitting of concrete walls against blast loading

شفت‌ به عنوان يكي از اجزاي مهم سازه زيرزميني و تونل، نقش اساسي در پايداري و استمرار حيات و كارآيي سازه متناسب با عملكرد آن، به ويژه در زمان بحران ايفا مي‌كند. اين سازه يك معبر عمودي يا شيب‌دار (مايل) در زمين است كه با كاربري‌هاي مختلف نظير مسير تهويه و كانال تاسيسات، خروجي اضطراري، مسير ميانبر، استخراج مواد معدني و نيز دسترسي اضطراري در زمان بحران به يك تونل، ساخته مي‌شود. كاربرد اصلي شفت در تونل و هر سازه زيرزميني، تامين هواي تازه براي افراد و تجهيزات (سرمايش، گرمايش، ديزل ژنراتور، ترانس برق، UPS و غيره) و خروج هواي گرم، گاز و دود دستگاه‌ها و ديزل ژنراتورها مي‌باشد. شفت با توجه به ميزان روباره، نوع پروژه، شرايط بهره‌برداري، تعداد نيروي انساني، تعداد و نوع دستگاه‌ها و تجهيزات و به طور كلي نوع كاربري و بهره برداري، به صورت متفاوت طراحي و اجرا مي‌گردد. از آنجايي كه از يك طرف شكل ظهور شفت‌ در سطح زمين، با توجه به ميزان روباره، مورفولوژي و توپوگرافي، نقطه ضعف پروژه و منشا اثر تهديد محسوب مي‌گردد و از طرفي دشمن بر اساس توان ما در احداث سازه‌هاي امن، استراتژي توليد سلاح‌هاي خاص خود را تنظيم مي‌كند، در اين مقاله سعي گرديد با بررسي شفت‌ها به عنوان نقاط آسيب پذير تونل، راه كارهاي كاهش آسيب پذيري، بهبود كارآمدي و افزايش ضريب ايمني آن مورد بررسي قرار گرفته و با ارايه راهكارهاي عملي و تمهيدات پدافند غيرعامل نظير مكان‌يابي مناسب، رعايت اصول استتار، فريب و اختفا ، افزايش ضرايب ايمني سازه دهانه‌ شفت، ايجاد شكست، انحراف و اجراي موج-گير در شفت‌ قايم و مايل به منظور كاهش اثر موج انفجار و تمهيدات ديگر از آسيب احتمالي جلوگيري و يا ميزان آن حداقل گردد.

Shaft as a main member of underground structure and tunnel, has a basic role in stability, durability and structure workability according its utilization in critical condition. It is a vertical or inclined structure with different utilities such as air ventilation, installation canal, emergency exit, shortcut way, ore extraction and emergency access in crucial situation. The main usage of shaft in tunnel and each underground structures, is providing of Fresh air inlets for people and equipments and exhausts which designed and constructed according to overburden, kind of project, condition of usage, number of people and equipments in form of vertical or inclined shafts form the basis of tunnel ventilations. Since the seeing the tip of the shaft at ground level, according to overburden, morphology and topography, is the disadvantage of the project and the source of the threat and on the other hand, enemy produces his weapons according to our ability to build safe structures. In this article we tried to analyze the shafts as tunnel vulnerabilities, in order to evaluate the ways of reducing vulnerability, Improve efficiency and increase safety and providing practical solutions and passive defense solution such as good site selection, regard the principles of CCD, Increase the safety factor of the structure span of the shaft, Creating failure, Diversion and construction of damper in vertical and inclined shaft In order to reduce the effect of shock waves to prevent or decrease possible damages.